با بیماری اوتیسم آشنا شوید!
اوتیسم، یا به طور کامل اختلال طیف اوتیسم ASD یک اختلال عصبی-رشدی است که بر تعاملات اجتماعی، ارتباطات و رفتارهای فرد تأثیر میگذارد. اوتیسم معمولاً در دوران کودکی، اغلب در سنین ۲ تا ۳ سالگی، تشخیص داده میشود و میتواند در طیف گستردهای از شدت و علائم ظاهر گردد.
ویژگیها و علائم اوتیسم
اوتیسم با طیفی از ویژگیها و علائم مشخص میشود که میتواند در هر فرد متفاوت باشد. یکی از نشانههای اصلی، مشکلات در تعاملات اجتماعی است. افراد مبتلا به اوتیسم ممکن است در برقراری ارتباط چشمی، درک احساسات دیگران و پاسخگویی به تعاملات اجتماعی دچار مشکل شوند. این افراد ممکن است کمتر به افراد دیگر توجه کنند یا در برقراری دوستی و حفظ روابط اجتماعی مشکل داشته باشند. علاوه بر این، برخی کودکان مبتلا به اوتیسم تاخیر در گفتار دارند یا ممکن است اصلاً صحبت نکنند. حتی اگر صحبت کنند، ممکن است در شروع یا ادامه مکالمه مشکل داشته باشند یا از زبان به شکلی غیرمعمول استفاده کنند، مثلاً جملات یا کلمات را تکرار نمایند.
رفتارهای تکراری نیز از دیگر ویژگیهای اوتیسم است. افراد مبتلا ممکن است حرکات تکراری مانند چرخاندن دستها یا تکان دادن بدن را نشان دهند یا به یک شیء یا فعالیت خاص علاقه شدیدی داشته باشند. آنها اغلب به تغییرات در روالهای روزمره حساس هستند و تغییرات غیرمنتظره میتواند باعث ناراحتی یا اضطراب آنها شود. برخی از این افراد نیز ممکن است به محرکهای حسی مانند صداها، نورها یا بافتها به شکلی غیرمعمول واکنش نشان دهند؛ به طوری که یا به شدت حساس باشند یا برعکس، کمتر از حد معمول به این محرکها توجه کنند.
این ویژگیها و علائم معمولاً در اوایل کودکی شروع میشوند و میتوانند در طول زندگی ادامه داشته باشند، اگرچه شدت آنها ممکن است با گذشت زمان و با توجه به درمانها و مداخلات تغییر کند.
دلایل اوتیسم
دلایل دقیق اوتیسم هنوز به طور کامل شناخته نشدهاند، اما تحقیقات نشان میدهند که ترکیبی از عوامل ژنتیکی و محیطی میتواند در بروز این اختلال نقش داشته باشد. اوتیسم یک بیماری واحد با یک علت مشخص نیست، بلکه مجموعهای از شرایط است که به دلیل تغییرات مختلف در مغز و سیستم عصبی ایجاد میشود.
درمان اوتیسم
اگرچه اوتیسم قابل درمان نیست، اما مداخلات زودهنگام و برنامههای آموزشی و درمانی مناسب میتواند به بهبود کیفیت زندگی و توسعه مهارتهای اجتماعی، ارتباطی و رفتاری افراد مبتلا به اوتیسم کمک کند. این مداخلات شامل کاردرمانی، گفتاردرمانی، درمان رفتاری و برنامههای آموزشی تخصصی است. تشخیص و مدیریت اوتیسم باید توسط یک تیم چند تخصصی شامل پزشکان، روانشناسان، گفتاردرمانگران و سایر متخصصان انجام شود.
راه های تشخیص
تشخیص اوتیسم معمولاً با مشاهده علائم و رفتارهای کودک در سنین پایین انجام میشود. والدین معمولاً اولین افرادی هستند که متوجه تأخیر در رشد مهارتهای ارتباطی یا اجتماعی کودک خود میشوند. این نگرانیها را معمولاً با پزشک کودک مطرح میکنند. پزشک با بررسی سابقه پزشکی و رشد کودک، شروع به ارزیابی میکند. اگر علائمی مانند مشکل در برقراری ارتباط چشمی، تأخیر در گفتار، یا رفتارهای تکراری مشاهده شود، پزشک کودک را به یک متخصص، مانند روانشناس یا نورولوژیست اطفال، ارجاع میدهد. این متخصص با استفاده از پرسشنامهها، تستهای خاص، و مشاهده رفتار کودک، میزان و نوع علائم اوتیسم را ارزیابی میکند.
ابزارهای تشخیصی مانند “چکلیست رفتار اوتیسم” یا “پرسشنامه غربالگری اوتیسم” نیز ممکن است مورد استفاده قرار گیرند. علاوه بر این، تیم تشخیصی ممکن است به بررسی تعاملات اجتماعی کودک در محیطهای مختلف مانند خانه و مدرسه بپردازد تا یک تصویر کاملتر از رفتارها و مهارتهای کودک به دست آید. نهایتاً تشخیص اوتیسم معمولاً بر اساس ترکیبی از مشاهدات بالینی، ارزیابیهای روانشناختی، و گزارشهای والدین انجام میشود.
عوارض اوتیسم
اوتیسم میتواند عوارض مختلفی بر زندگی فرد و خانوادهاش داشته باشد. یکی از این عوارض، مشکلات در برقراری ارتباط و تعاملات اجتماعی است که میتواند منجر به احساس انزوا و تنهایی شود. افراد مبتلا به اوتیسم ممکن است در برقراری و حفظ روابط دوستانه یا حتی درک احساسات دیگران مشکل داشته باشند، که این میتواند روی کیفیت زندگی و رضایت از روابط اجتماعی تأثیر منفی بگذارد. علاوه بر این، برخی افراد با اوتیسم ممکن است رفتارهای تکراری و مقاومتی نسبت به تغییرات روزمره داشته باشند، که این میتواند منجر به استرس و اضطراب شدید در مواجهه با تغییرات محیطی یا اجتماعی شود.
عوارض دیگر شامل مشکلات حسی است، جایی که فرد ممکن است نسبت به صداها، نورها، یا بافتها به شدت حساس باشد، یا در برخی موارد، حساسیت کمتری نسبت به این محرکها نشان دهد. این مشکلات حسی میتوانند به طور مستقیم بر توانایی فرد برای انجام فعالیتهای روزانه و مشارکت در جامعه تأثیر بگذارند.
همچنین، افراد مبتلا به اوتیسم ممکن است در یادگیری مهارتهای جدید و انجام کارهای روزمره دچار مشکل شوند. این مشکلات میتوانند نیاز به حمایت و مراقبتهای ویژهای در خانه یا مدرسه داشته باشند. عوارض اوتیسم میتواند بر کیفیت زندگی خانوادهها نیز تأثیرگذار باشد، زیرا والدین و مراقبان ممکن است نیاز به تلاش و زمان بیشتری برای مراقبت و حمایت از فرزند خود داشته باشند. این امر میتواند به فشار روانی و حتی مشکلات مالی منجر شود.
در مواردی که اوتیسم با سایر شرایط مانند اختلالات اضطرابی، اختلال نقص توجه و بیشفعالی (ADHD)، یا صرع همراه باشد، مدیریت این شرایط ممکن است پیچیدهتر شود و به درمانهای بیشتری نیاز داشته باشد. در نهایت، این عوارض میتوانند بر توانایی فرد برای داشتن یک زندگی مستقل و مشارکت کامل در جامعه تأثیرگذار باشند، که نیازمند حمایتهای مناسب و مداخلات تخصصی است.
بیماری برگر