در مورد آذرگوی یا شهاب سنگ از نوع آهنی و سنگی
شهاب سنگ چیست؟
شهاب سنگ (آذرگوی)ها اجرام بزرگیاند که بیشتراز سنگ و فلز تشکیل شدهاند. این اجرام هنگامی که وارد جو زمین میشوند به دلیل قطر زیادشان (۵۰–۱۰۰متر) از جو میگذرند و دهانهها و عوارض گوناگونی را از خود بر جای میگذارندبرای نمونه دهانه بارینجر در آریزونا و دهانه وردفورت در آفریقای جنوبی.
سرفصل ها
اهمیت مطالعه شهاب سنگها جهت تعیین سن زمین، منظومه خورشیدی (شمسی) و در نهایت تعیین سن کل کیهان است. به علاوه میتوان از آنها جهت تعیین ترکیب شیمیایی بخشهای مختلف سیاره زمین و سایر سیارات سنگی استفاده نمود و حتی فرایندهایی را که منجر به تشکیل این سیارات و حتی فرایندهای تشکیل هسته، پوسته اولیه، فرایند تفریق عنصری در گوشته اولیه و فرایند مهمی چون تشکیل حیات میباشد به دقت بررسی نمود. به کمک مطالعه شهاب سنگهای فلزی (آهنی) و مطالعات لرزهنگاری بود که دانشمندان ترکیب حدودی هسته زمین را تعیین نمودند.
انواع شهاب سنگ ها (سنگی، آهنی و سنگی آهنی)
دسته بندی شهاب سنگ ها به سه گروه: ۱- سنگی ۲- آهنی ۳- سنگی آهنی تقسیم می شود.
۱- شهاب سنگ سنگی
نوع سنگی عموماً از جنس سیلیکات بوده و مانند صخره های زمینی هستند. یافتن شهاب سنگ های سنگی مشکل تر است. زیرا از سیلیکات هایی مانند سیلیکات های سنگ های زمینی تشکیل شده اند. گونه ای از این شهاب سنگها یعنی شهاب سنگ های سنگی یوکریت به احتمال بسیار قوی از سیارک وستا که یکی از شناخته شده ترین سیارک ها است کنده شده اند.
شهاب سنگ های سنگی به دو نوع کندریت و آکندریت تقسیم می شوند. شهاب سنگ های که دارای دانه های کندرول هستند کندریت و آنهایی را که فاقد کندرول باشند را آکندریت می نامند.
۲- شهاب سنگ آهنی
سنگ هایی که بطورکلی از نیکل و آهن تشکیل شده اند.این سنگ ها با توجه به نسبت این دو عنصر دارای چند زیر رده می باشد. شهاب سنگ های آهنی بسیار کم در معرض هوازدگی قرار می گیرند. بنابراین چندین سال هم که از سقوطشان بگذرد باز هم شکل اولیه خود را حفظ می کنند. ولی شهابسنگ های سنگی را پس از چند سال به دشواری می توان از سنگ های زمینی تمیز داد.
۳- شهاب سنگ سنگی آهنی
نوع سنگی آهنی که تقریبا مقدار آهن وسیلیکات آنها به یک اندازه است تعداد شهاب سنگ های یافت شده از این گروه نسبت به بقیه کمتر است. در آنها بلورهای سنگی در زمینه فلز دیده می شود و در مواردی سنگ و فلز با هم مخلوط شده اند.
چگالی
بسیاری از سنگهای آسمانی، به ویژه شهاب سنگهای فلزی، بسیار سنگین تر و چگال تر از سنگهای زمینی هستند. چگالی فلز آهن در حدود ۸ گرم بر سانتیمتر مکعب است، چنانکه بیشتر سنگهای آسمانی دارای چگالی بالاتر از ۳٫۳ گرم بر سانتیمتر مکعب هستند. چگالی شمار کمی از سنگهای زمینی، البته به جز سنگهای معدن فلزی، بالاتر از این است، که آنها هم به طور نوعی اکسید آهن (مانند سنگ آهن مغناطیسی و یا هماتیت) هستند.
بزرگترین شهاب سنگ کشفشده
در کشور مکزیک بزرگترین شهاب سنگ با نام باکوبیریتو (Bacubirito) که تقریباً هموزن کیپ یورک هست کشف شده است. تاریخ کشف این شهابسنگ آهنی به سال ۱۸۸۶ برمیگردد؛ زمانی که زمینشناسی به نام گیلبرت الیس بیلی (Gilbert Ellis Bailey) آن را در دهکدهای به نام رانچیتو (Ranchito) در نزدیکی شهر سنلوا دلیوا (Sinaloa de Leyva) پیدا کرد. بیلی که از طرف ژورنال شیکاگو به مکزیک رفته بود این شهابسنگ عظیم را با کمک مردم محلی از دل زمین بیرون آورد.
ابعاد: طول باکوبیریتو ۴.۲۵ متر، عرض آن ۲ متر و ارتفاعش ۱.۷۵ متر است. این شهاب سنگ هماکنون در مرکز علمی سینالوا (Centro de Ciencias de Sinaloa) به نمایش گذاشته شده است.
چگونه شهاب سنگ را بشناسیم؟
بسیاری از شهابسنگها دارای رنگ روشن و زرد یا نارنجی دارند و بعضی از آنها خاکستری هستند، زیرا وقتی به زمین وارد میشوند و با جو زمین برخورد میکنند، به دلیل اصطکاک با جو گرم میشوند و درخشان میشوند. این به وضوح با سنگهای روز زمین که رنگهای متنوعی دارند متفاوت است.
گاهی بعضی از آنها مغناطیسی هستند و به وسیله آهنربا جذب میشوند، وزن و جرم شهابسنگها نسبتا از سنگ های معمولی بیشتر است.
شهاب سنگها سطح خشن، دارای شکاف و ترکهایی طبیعی هستن که به دلیل تغییرات دما و فشا در زمان ورود به جو زمین ایجاد شده است.
توجه داشته باشید که برای تشخیص دقیق این سنگها و تایید آنها نیاز به تجهیزات و دانش زمینشناسی است. که بهتر است توسط یک متخصص زمینشناسی یا نجومشناسی تایید و بررسی شود.
درباره علم نجوم بیشتر بدانید