نحوه درست کردن آجر و خشت

تحقیق درباره خشت و آجر و نحوه ساختن آن

خشت یکی از مصالح ساختمانی است. خشت معمولاً به اشکال و ضخامت های مختلف می‌تواند تولید شود ولی مرسوم ترین آن شکل مربع به ضلع ۲۰ سانتیمتر و به ضخامت ۵ سانتی‌متر است. به نصف یک خشت یک نیمه گفته می‌شود.

 خشت چیست

برای تولید خشت ابتدا گل را در قالب می‌ریزند. سپس در آفتاب خشک می‌کنند. به این خشت، خشت خام گفته می‌شود. خشت خام در برابر رطوبت از بین می‌رود به همین خاطر خشت را می‌پزند که در این صورت به آن آجر گفته می شود. فرایند پختن خشت در کوره آجرپزی که بدان داش گفته می‌شود انجام می‌شود

وی‍‍‍‍‍‍‍‍‍‍‍‍‍‍‍‍‍‍ژگیهای خشت و انواع آن

خشت از نظر اقتصادی به صرفه بوده و به راحتی از خاک محل در ابعاد معمولی تهیه می‌شود و پس از خشک شدن به مصرف بنا می‌رسد. خشت به طریق گوناگون تهیه شده که به شرح ان می‌پردازیم.

۱ـ خشت خوب از تنگ بستن خاک رس همگن با آب و پس از ورز دادن در ابعاد معمول قالب زده می‌شود.

۲ـ خاک رس معدنی نرم شده با شکر سنگ و آب مخلوط شده خشت تهیه می‌شود.

۳ـ خاک رس مرغوب با کاه و خرده سنگ تهیه می‌شود. وجود کاه باعث اتصال دانه‌های خاک به یکدیگر شده و خرده سنگ مقاومت خشت را زیاد می‌کند تا خشت در زیر بارهای فشاری بنا تاب فشاری بیشتر را تحمل کند.

۴ـ چنانچه خاکهای آوار مرغوب از ساختمانهای تخریب شده به دست اید می‌توان از انها که دارای درشت دانه و ریزدانه‌های سنگی است خشت مقاومی تهیه کرد.

۵ـ خاک رس چرب کوبیده با مقداری خاکستر مخلوط شده و از ان خشت تهیه می‌گردد. معمولاً خاکستر دارای چربی نا چیزی می‌باشد که وجود ان در خشت حالت عدم مکش آب را به وجود می اورد. رنگ این خشت خاکستری می‌باشد.

۶ـ به مخلوط خاک رس موی بز اضافه شده و خشتی مقاوم به دست می اید که ترک پذیری ان بسیار کم و در مواردی از بین می‌رود.

۷ـ خاک رس معدنی نرم با پشم شتر که به صورت تار و پود درهم آمیخته شده به نسبت معلوم مخلوط شده و خشت تهیه می‌گردد.

۸ـ در مواردی پوست برنج شلتوک با خاک رس مخلوط شده و اتصال خوبی در خشت به وجود می اید و ترک پذیری خشت را نقصان می‌دهد.

۹ـ در مواردی به خاک رس پهن چارپایان اضافه می‌کنند. این ترکیب نیز باعث مقاومت خشت در برابر رطوبت می‌شود و از بازشدن ان جلو گیری می‌کند.

۱۰ـ ریشه گیاهی و علفی برخی از گیاهان با خاک رس مخلوط شده و خشت تهیه می‌شود.

۱۱ـ خاک رس با الیاف درخت خرما در اندازه لازم مخلوط شده و خشتی مقاوم تهیه می‌شود. به این خشت اصطلاحاً ساز و دار گفته می‌شود.

۱۲ـ در مواردی از خرد کردن کلوش ساقه‌های برنج و مخلوط کردن ان با خاک خشت مقاوم و با پیوند ملات از خشت به وجود می اید.

قابل توجه است که در بین خشتهای ذکر شده به میزان همگن بودن مواد ترکیبی در انها و حرکت پذیری یکنواخت و غیر یکنواخت یعنی انبساط و انقباض در مقابل گرما و سرما و عوامل طبیعی برخی مقاوم و پا یدار بوده و برخی نا پایدار می‌باشد که بنا به نوع هوا و اقلیم مکان و حجم ساختمان از انها استفاده می‌گردد.

مراحل تشکیل آجر

آجر به دو صورت سنتی و صنعتی ساخته می‌شود که عبارتند از:

آجر سنتی یا آجر دستی: قبل از صنعتی شدن تولید آجر در تمام نقاط که امکان پخت خشت خام بود این نوع آجر تولید می شد.

این نوع آجر امروزه در بناهای تاریخی مورد استفاده قرار می گیرد.

مراحل تولید آجر سنتی

۱- پس از تهیه خاک مورد نظر خاک را آخوره گرفته و آب داخل آن می ریزیم ۱ تا ۲ روز صبر می کنیم تاخاک خوب خیس بخورد.

‘گل درست شده را خوب مخلوط می کنیم و روی آنرا می پوشانیم تا گلها خوب برسد( یعنی اگر هنوز خیس نخورده باشد کاملاخیس خورده)

۲- محلی صاف را جهت تخلیه خشت آماده می نماییم

۳- گل آماده شده را پس از برزیدن در داخل قالب هایی که قبلا آماده نموده ایم ریخته و گل اضافه روی قالب را با ابزاری که قبلا تهیه نموده ایم بر میداریم.

۴- خشت داخل قالب را در محلی که از قبل صاف کرده ایم برمی گردانیم پس از تهیه خشت باید روی آنرا بپوشانیم تا اینکه آرام خشک شود در غیر این صورت خشک ترک خواهد خورد

۵- پس از خشک شدن خشت آن را داخل کوره می چینند؛ و به آن حرارت می دهند تا پخته شود.

مراحل تولید آجر صنعتی

۱- مشخص نمودن خاک مورد نیاز برای تولید هر نوع آجر

۲- دیپو خاک توسط بردیزل حداکثر به عمق ۱۵۰cm ( دیپو خاک یعنی زمین راکندن و خاک آن را جمع کردن )

۳- خاک دیپو شده را توسط لودر داخل کمپرس بارگیری می کنند و به محل انبار کارخانه (سیلو ) می آورند.

۴- خاک سیلوتوسط نوار نقاله (زیر انبار خاک نوار نقاله ایی قرار دارد که آن را نوار سیلو می نامند ) داخل آسیاب ریخته می شود. و آسیاب خاک وارد شده را به دانه های ریز حداکثر ۵ میلی متر تبدیل می نماید چون هرچه دانه ها ریزتر باشد برا ی آب گیری مساعدتر است.

۶- خاک آسیاب شده توسط نوار نقاله وارد مخلوط کن شماره ۱ می شود که در آنجا با مقداری حدود ۱۵% آب مخلوط می گردد .

۷- پس از خروج گل از مخلوط شماره ۱ نوار نقاله گل را به والس می رساند ( والس عبارت است از دو سنگ آهنی یاچدن به شکل استوانه که به صورت افقی در کنار هم به فاصله حداکثر ۵ میلی متر قرار دارند و برعکس یکدیگر گردش می کنند و گل از بالا وارد شده و از پایین آن خارج می شود ) و والس عمل برزیدن گل را انجام می دهد.

۸- پس از خروج گل از والس, گل توسط نوار نقاله به مخلوط کن شماره ۲ وارد شده که در آنجا نیز مقداری آب به آن افزوده شده و گل از مخلوط کن دوم وارد پرس می شود.

۹- پس از ورود گل به پرس واکیوم هوای گل داخل پرس را تخلیه کرده تا اینکه چسبندگی ملکولهای گل با هم بیشتر شده و میزان جذب آب آن کمتر گردد.

۱۰-گل واکیوم شده داخل پرس توسط حلزون داخل پرس (که مثل مارپیچ داخل چرخ گوشت می باشد ) به طرف قالب رانده شده و بر حسب نیاز به شکل قالب بسته شده بر درب پرس از قا لب خارج می شود.

۱۱- گل خارج شده که مثل قالب یخ می باشد و به آن شمش می گویند توسط برش گروهی به قسمت های مساوی مطابق درخواست مشتری بریده شده روی نوار قرار می گیرد

۱۲- پس از خروج خشت خام از زیر برش به دو طریق خشت ها برداشته می شود

۱۲-۱ – خشت خروجی از برش روی پالت آلومینیوم قرار وپلت ها روی دستگاه الواتور گرفته و توسط فینگر به داخل خشک کن وارد می شود.

۱۲-۲ – خشت پس از خروج از زیر برش روی نوار قرار گرفته تا کارگران آنها را روی واگن تخلیه نمایند و واگن ها توسط تراکتور به محل باز برده شده و کارگران خشت ها را در فضای باز تخلیه کرده تا خشک گردد و پس از خشک شدن داخل کوره چیده می شود.

۱۳- پس از خشک شدن خشت به هر دو صورت (۱۲-۱ و ۱۲-۲ ) خشت خشک توسط کارگران داخل کوره چیده شود.

۱۴- خشت چیده شده داخل کوره ( قمیر ) پس از حدود ۱۶ تا ۲۴ ساعت پخته شده و پس از ۱۵ ساعت سرد می شود.

۱۵- آجر پخته شده توسط نوار که یک سر آن داخل قمیر و سر دیگر آن داخل کامیون می باشد جهت مقصد مشخص شده توسط کارگران بارگیر خواهد شد.

پیشنهادی: درباره هنر سفالگری بیشتر بخوانید