معنی ضرب المثل ” گهی پشت به زین و گهی زین به پشت “

همه چیز درباره معنی ضرب المثل گهی پشت به زین و گهی زین به پشت + داستان

در ادامه با معنی، مفهوم و داستان این ضرب المثل ایرانی که برگرفته از شعری از شاهنامه جناب فردوسی است، آشنا می شوید. با دانشچی همراه باشید.

ضرب المثل گهی پشت به زین و گهی زین به پشت یعنی چه؟

۱- یعنی روزگار همیشه بر وفق مراد انسان نیست؛ گاهی تمام کارهای انسان به خوبی پیش می رود و خوشحال و موفق می شود. گاهی نیز هرچه تلاش می کند، با در بسته مواجه شده و زانوی غم بغل می گیرد.

۲- در حدیثی از امیرمومنان علی علیه السلام آمده است: الدَّهرُ يَومانِ: فيَومٌ لَكَ و يَومٌ علَيكَ، فإذا كانَ لكَ فلا تَبطَرْ، وإذا كانَ عَليكَ فلا تَحزَنْ، فَبِكِلَيهِما سَتُختَبَرُ؛

یعنی: روزگار دو روز است؛ روزى به كام تو و روزى به زيان تو. چون به كام تو بود، سرمست مشو و چون به زيان تو بود، غمناک مباش ؛ زيرا هر دو مايه آزمايش توست.

۳- معنی زین: پارچه ای چرمی است که پشت چهارپایان انداخته و سپس روی آن می نشینند.

داستان ضرب المثل

رستم، پهلوان نامدار و نام‌آشنای ایرانی، وقتی در نبرد با افراسیاب پیروز شد، مدتی به استراحتگاهی رفت تا خستگی از تن به در کرده و حیوانی نیز برای غذا شکار کند. دشمن که ضربه سختی از رستم دیده بود، تصمیم گرفت اسب او را که نامش رخش بود، در هنگام خواب از رستم برباید زیرا بخشی از موفقیت رستم را در داشتن آن اسب می دیدند.

وقتی رستم به خواب رفت، چند تن از سربازان دشمن از پشت درخت طنابی انداختند تا اسب را بگیرند ولی هربار موفق نمی شدند. در نهایت توانستند رخش رستم را بگیرند و با خود ببرند. رستم وقتی از خواب بیدار شد و رخش را نیافت، آشفته و مضطرب به دنبال ردپای اسب رفت.

در این هنگام زین اسب را بر پشت خود انداخته و در پی اسب خویش روانه شده بود. یک لحظه به خود آمد و دید خیلی وقت است که زین اسب بر پشت اوست. در این هنگام با خود گفت: گهی پشت به زین و گهی زین به پشت!

همی گشت، چون بارگی را نیافت

سراسیمه سوی سمنگان شتافت

چنین است رسم سرای درشت

گهی پشت به زین، گهی زین به پشت

در معنای ظاهری یعنی گاهی خودت روی زین اسب نشسته ای و سوار بر آنی و گاهی هم خبری از اسب نیست و فقط زین آن را بر پشت خود حمل می کنی. اما معنای کنایی آن این است که: یک روز پیروز و شادی و روز دیگر شکست خورده و نالان!

ضرب المثل های فارسی محبوب

اختصاصی-دانشچی