میراث فرهنگی چیست و دلایل حفاظت از آن

تحقیق مختصر در مورد میراث فرهنگی و انواع آن

کلمه عربی میراث برگردان یونانی کلمه ی میرازو به معنای یخش کردن سهم و توزیع آن بین افراد است. در توضیح عنوان میراث فرهنگی تعارف مختلفی ارائه شده است، اما به طور کلی می‌توان گفت هر عنصری که دارای تاریخ بوده و دربرگیرنده پیامی برای انسان است میراث فرهنگی به شمار می‌رود.

میراث فرهنگی چیست

تمامی آثار برجای مانده از پیشینیان که دارای جایگاه فرهنگی باشد میراث فرهنگی محسوب می‌شود. در واقع آیینه‌ای از زندگی پیشینیان و روایت کننده سیر تکامل بشر در طی تاریخ است. این عنصر فرهنگی قابلیت منحصر به فردی برای هر سرزمین دارد و در طی نسل ها دارای جایگاه والا و قابل احترام بوده است.

انواع میراث فرهنگی

آثار ملموس (مادی):

به میراثی گفته می‌شود که قابل لمس و فیزیکی باشند. مانند بناها، اماکن فرهنگی، آثار باستانی، کتب و اسناد تاریخی مجسمه ها، ماشین ها و همه سازه هایی که از لحاظ فرهنگی برای آیندگان دارای ارزش باشند. میراث ملموس می‌تواند منقول (قابلیت انتقال دارند) و یا غیر منقول (قابلیت جابجایی در آن وجود ندارد) باشد.

میراث ناملموس (معنوی):

به جوانب غیرفیزیکی یک فرهنگ می‌گویند و گاهاً دربرگیرنده آداب و رسوم رایج در دوره‌های مختلف تاریخی است. این شکل از میراث همان چیزی است که به صورت شفاهی از هر نسلی به نسل بعدی منتقل شده است تا به ما به ارث رسیده است. این موارد شامل هنجارهای اجتماعی، اساطیر، افسانه ها، ضرب‌المثل‌ها، هنرهای نمایشی، زبان، فولکلور ها و باورهای عامیانه، هنرهای دستی و سنتی، آداب و سنن و … می‌باشد.
نکته مهم آن که محافظت از این نوع میراث نسبت به میراث ملموس بسیار دشوارتر است.
میراث ناملموس فرهنگی در واقع هویت فرهنگی یک ملت و عنصر متمایز کننده آن از سایر جهانیان است و با تکیه بر آن می توان در مقابل جهانی شدن ایستاد.

 میراث طبیعی:

شامل محیط زیست طبیعی، پوشش گیاهی و تنوع جانوری هر منطقه است.

چشم انداز های فرهنگی:

طبیعتی که در برگیرنده یک عنصر فرهنگی باشد.

لزوم اهمیت دادن به حفظ میراث فرهنگی

به عنوان آیینه عبرت و تجربیات انسانی که حاصل عمر آنها بوده برای آیندگان سرشار از درس های زندگی است. حفظ هویت و روح فرهنگی یک سرزمین همه در گرو اهمیت نهادن به آثار برجای مانده از گذشتگان است. شناساندن این میراث به مردم به ویژه جوانان هر سرزمین باعث شکل گیری هویت و عرق ملی و مقابله با تاثیرات تهاجم فرهنگی است و باعث نشاط اجتماعی می گردد.

موزه ها به عنوان قلب تپنده ی هر ملت به مانند پلی میان گذشتگان با نسل امروز عمل می‌کنند. علاوه بر اینها همواره ملت ها در پی تعامل با یکدیگر نیازمند شناخت دو جانبه از یکدیگر بودند. از مهم‌ترین راه‌های تحقق این هدف میراث فرهنگی هر ملتی است. همچنین با توجه به نقش موثرش در صنعت توریسم و گردشگری ضمن ترویج و شناساندن هویت یک ملت به سایرین از لحاظ اقتصادی و ورود ارز به کشور نیز بسیار حائز اهمیت است. با توجه به چنین جایگاهی باید دانست که حراست از آن به عنوان روح یک ملت وظیفه ایست همگانی.

عوامل تهدید کننده 

جنگ‌ها و کشور گشایی‌های بشر در طول تاریخ همواره از عوامل مهم از دست رفتن میراث محسوب می‌گردید. علاوه بر آن مهاجرت‌های ناگزیر مردم از یک منطقه به علل گوناگون و همچنین عوامل طبیعی مانند تندبادها، زلزله ها و … همه از عوامل مخرب است.

صنعت گردشگری نیز در کنار مزایای که دارد به عنوان مهمترین عنصر در تخریب آثار فرهنگی کشور شناخته می‌شود. جهل و ناآگاهی گردشگران در برخورد با آثار فرهنگی و عدم توجه کافی مسئولان در حراست درست و ارائه آموزش کافی در این زمینه، تهدیدی جدی در پی دارد.

میراث جهانی یونسکو

یونسکو تحت عنوان سازمان آموزشی، علمی و فرهنگی سازمان ملل شامل بخش های تخصصی است، که یکی از آنها کمیته‌ای در ارتباط با ثبت میراث فرهنگی جهانیان است. به مجموعه اماکن طبیعی و فرهنگی شامل بناها، بقعه ها، شهرهای تاریخی، کوه ها، صحراها و … که به صورت فهرست وار توسط کمیته میراث جهانی هر ساله برگزیده می‌شوند، میراث جهانی گفته می‌شود. ثبت جهانی آثار نیز نتیجه نگرانی ملت‌ها و لزوم حراست از میراث فرهنگی و طبیعی برای جهانیان و آیندگان بوده است.

در پایان باید گفت ایران با وجود پیشینه تاریخی بسیار غنی و پربار خود و با توجه به تعدد و تنوع میراث فرهنگی به نسبت در عرضه جهانی از فعالیت کمتری برخوردار بوده است. البته در سال‌های اخیر پیشرفت هایی در این زمینه صورت گرفته. به امید آنکه در حفظ این جنبه ارزشمند ملی هرچه بیشتر تلاش کنیم.

پیشنهادی: تحقیق درباره فرهنگ و هویت