دانشچی پورتال جامع تحقیق و مقاله، مطالب علمی و هنری ، وبگردی و…
همه چیز درباره عنصر دیسپروزیوم (Dy)
دیسپروزیوم، (به انگلیسی : Dysprosium) با علامت اختصاری Dy و عدد اتمی ۶۶، عنصری از جدول تناوبی در دسته فلزات است که در ادامه بیشتر با آن آشنا می شوید. با دانشچی همراه باشید.
دیسپروزیوم (دیسپروزیم)،عنصری از ردیف لانتانیدها، عنصر خاکی کمیابی است که دارای رنگ نقره‌ای درخشان و در حرارت اتاق نسبتا” پایدار است، اما به‌سرعت در اسیدهای معدنی رقیق یا غلیظ حل شده ، هیدروژن آزاد می‌کند.
شناسنامه دیسپروزیوم
عدد اتمی: ۶۶
جرم اتمی: ۵۰٫۱۶۲
نقطه ذوب : C°۱۴۱۳
نقطه جوش: C°۲۵۶۷
شعاع اتمی : Å ۲٫۴۹
ظرفیت: ۳
رنگ: سفید نقره ای
حالت استاندارد: جامد در دمای ۲۹۸ درجه کلوین
نام گروه: لانتانیدها
حالت ماده: جامد
تاریخچه دیسپروزیوم
“Paul Emile Lecoq de Boisbaudran ” شیمیدان فرانسوی ، در سال ۱۸۸۶ در پاریس برای اولین بار دیسپروزیم را شناسایی نمود؛ اما تا قبل ازابداع روشهای تبادل یونی و کاهش فلزنگاری در دهه ۶۰، این عنصر به شکل نسبتا” خالص بدست نیامده بود. نام دیسپروزیوم از واژه یونانی dysprositos به معنی مشکل بدست آمدن گرفته شده است.
پیدایش دیسپروزیوم
دیسپروزیوم هرگز بصورت عنصری آزاد دیده نشده است، اما اغلب به همراه اربیم و هولمیم یا سایر عناصر خاکی کمیاب در بسیاری از کانی ها از جمله xenotime ، fergusonite gadolinite ، euxenite ، polycrase ، blomstrandine ، monazite ، bastnasite یافت می‌شود.
ویژگی دیسپروزیوم
عنصر دیسپروزیوم به قدری نرم است که با چاقو بریده می‌شود و اگر زیاد گرم نشود، بدون جرقه تراشیده می‌شود. ویژگی های دیسپروزیم حتی با مقادیر بسیار کمی ناخالصی تحت تاثیر قرار می‌گیرد.
ایزوتوپ های دیسپروزیوم
دیسپوزیم بصورت طبیعی دارای ۷ ایزوتوپ پایدار ۱۵۶Dy, 158-Dy, 160-Dy, 161-Dy, 162-Dy, 163-Dy and 164-Dy, with 164-Dy می‌باشد که فراوان ترین آنها Dy-164 است( فراوانی طبیعی ۲۸,۱۸% ). برای این عنصر ۲۸ رادیوایزوتوپ شناخته شده که پایدارترین آنها Dy-154 با نیم عمر E+6 0،۳ سال ، Dy-159 با نیمه عمر ۱۴۴،۴ روز و Dy-166 با نیمه عمر ۸۱،۶ ساعت می‌باشد.
بقیه ایزوتوپهای رادیواکتیو این عنصر ، نیمه عمری کمتر از ۱۰ ساعت دارند که نیمه عمر اکثر آنها کمتر از ۳۰ ثانیه است. همچنین دیسپوزیم دارای ۵ حالت برانگیخته است که پایدارترینشان ۱۶۵m-Dy با نیمه عمر ۱٫۲۵۷ دقیقه ، ۱۴۷m-Dy با نیمه عمر ۵۵٫۷ ثانیه و ۱۴۵m-Dy با نیمه عمر ۱۳٫۶ ثانیه می‌باشد.
حالت فروپاشی اصلی قبل از فراوان‌ترین ایزوتوپ پایدار ۱۶۴-Dy ، جذب الکترون و روش اولیه بعد از آن فروپاشی کاهش بتا می‌باشد. محصولات فروپاشی اولیه قبل از Dy-164 ، ایزوتوپهای عنصر Tb ( تربیم ) و محصول اولیه بعد ، ایزوتوپهای عنصر Ho ( هولمیم ) هستند.
کاربردهای دیسپروزیم
♦ دیسپروزیم در ترفنل-D در تولید حسگرهای خورشیدی، از بین بردن ارتعاش، امواج لرزه ای و ابزار ماشینکاری کاربرد دارد.
♦ دیسپروزیم فسفید (DyP) یک نیمه هادی است که در دیودهای لیزری و کاربردهای قدرت بالا و فرکانس بالا استفاده می شود.
♦ افزودن دیسپروزیم به آهن ربای نئودیمیم–آهن–بور دمای عملکرد آن را در خودروهای هیبریدی و الکتریکی بالا می برد.
خطرات دیسپروزیوم
تمامی ترکیبات دیسپروزیم را باید کمی تا نیمه سمی در نظر گرفت، اگر چه میزان سمیت آنها بطور دقیق اعلام نشده است. گرد این فلز خطر انفجار و آتش سوزی به همراه دارد. برای دیسپروزیوم هیچ خاصیت بیولوژیکی شناخته شده ای ندارد.
بیشتر بخوانید: دسته بندی عنصرها به روش های دیگرعنصر دیسپروزیوم تاریخچه و پیدایش آن _ دانشچی
