تحقیق در مورد ارگ بلقیس

همه چیز درباره ارگ بلقیس و شرح سازه آن

وقتی صحبت از ارگ‌های خشتی جهان می‌شود، بی شک همگان به یاد ارگ بم می‌افتند. به همین علت است که ارگ زیبای بلقیس کمتر شناخته شده است. در حالی که این ارگ چند هزار ساله هنوز از زیباترین ارگ‌های به جا مانده از تاریخ باشکوه ایران است. در مقاله پیش رو به معرفی این بنای زیبای از یاد رفته میپردازیم.

ارگ بلقیس

ارگ بلقیس، در شهر بلقیس یا شهر کهن اسفراین، واقع در سه کیلومتری جنوب اسفراین کنونی، از توابع خراسان شمالی قرار دارد. مساحت این بنای خشتی ۵۱ هزار و ۸۰۰ متر مربع می باشد. تاریخ احداث این بنا به سده ی نخست اسلام و در حدود دوره ی حکومت سلجوقیان در ایران برآورد شده است.

مرمت‌ها و بازسازی‌های مربوط به دوره صفویه در آن به چشم می‌خورد و تا زمان قاجار زندگی در این بنا جریان داشته است. اما به مرور زمان و در اثر بی توجهی ها و تخریب‌های طبیعی و غیرطبیعی، قسمت‌های زیادی از ارگ و داخل آن رو به نابودی رفته است.

شرح سازه ی ارگ بلقیس

این سازه‌ی خشتی علاوه بر اینکه یک دژ مستحکم محسوب می‌شده، در محدوده یک شهر عمومی تمام امکانات یک شهر را دارا بوده است. خود ارگ بلقیس شامل ۲۹ برج می‌باشد، که ارتفاع هر یک حدود ۱۱ متر است. جنس مصالح به کار رفته در ساخت آن گل/ چینه، خشت، آجر و چوب است. دور تا دور دیوارهای برج کنگره، کار شده است. دور تا دور محوطه‌ی ارگ خندق کنده‌اند، که این به علت واقع شدن ارگ در زمینی مسطح و هموار است.

شارستان (محدوده عمومی شهر)

شهر بلقیس یک شهر کهن بالغ بر ۱۸۰ هکتار مساحت است و شامل یک مجموعه کامل از یک شهر استراتژیک می‌باشد، که علاوه بر دژ بلقیس، دارای تپه منار ،بازار، آب انبار ،مسجد، قبرستان، کوره سفالگری، یخدان و کاروانسرا می‌باشد.

علت نامگذاری شهر بلقیس

قدیمی‌ترین داستان از بنیانگذاری این شهر به زمان اسفندیار پسر گشتاسب برمی‌گردد. ولی بعضی مورخان نیز معتقدند که در زمان ورود مسلمانان به این شهر به علت شباهت آن به توصیفاتی که در اسلام از شهر ملکه سبا می‌کردند ،نام آن را بلقیس نهاده‌اند. در کتاب بیهقی نیز نام اسفراین ‏”اسپرآیین” که ترکیبی از “اسپر” به معنای سپر و “آیین” به معنای رسم و روش دانسته است.

کلام پایانی

شهر تاریخی بلقیس یا همان شهرکهن اسفراین پس از بازسازی‌ها و مرمت‌هایی که بدلیل تخریب قسمت‌های عمده‌ی ارگ ایجاد شده بود در سال ۱۳۹۰ به همت پایگاه حفظ آثار باستانی شهر اسفراین و استان خراسان شمالی در فهرست آثار ملی ثبت شده قرار گرفت.

بیشتر بخوانید: درباره آداب و رسوم خراسان شمالی