فضا و سیارات؛ عجایب و حقایقی شگفتانگیز
بشریت قرنهاست که در مورد فضا، اعماق دریا و همه ناشناختههای این دنیا کنجکاو است و برای شناخت بهتر و بیشتر این عجایب دست و پنجه نرم میکند. از نظر شما اعماق دریا ناشناختهتر و عجیبتر است یا فضا؟ بیشتر افراد در جواب به این سوال فضا را انتخاب میکنند، زیرا فقط تعداد انگشت شماری از انسانها توانستهاند به فضا بروند و رازهای مهآلود آن را لمس کنند و عجایب آن برای باقی ساکنین کره زمین فقط در حد شنیدهها است. در این مطلب قصد داریم همراه شما سفر کنیم و با حقایق جالب و شگفت انگیز فضا بیشتر آشنا شویم.
فضا چیست و از چه چیزی تشکیل شده است؟
واژه فضا از نظر لغوی به معنی جا، حجم، مکان و پهنه آسمان است و در علم نجوم فضا، منطقهای نسبتاً تهی در کیهان است که بیرون از جوّ سیارات قرار دارد و مرز دقیق و مشخصی بین این منطقه و جوّ سیارات وجود ندارد و همین مساله باعث میشود ستارهها، سیارات و ماه در امتداد مدار خود بدون اصطکاک حرکت کنند.
فضا یا محیط میان سیارهای از هیدروژن خنثی و غیر یونیزه شده، گاز پلاسما، پرتوهای کیهانی و ذرات گرد و غبار تشکیل شده است؛ از اینرو نمیتوان آن را صد در صد یک منطقه خلا دانست.
سیاره چیست؟ سیارات منظومه شمسی در فضا
سیاره یک جِرم آسمانی است که در حرکتی مداری به دور یک ستاره میچرخد. منظومه شمسی نیز هشت سیاره دارد که هر کدام با شگفتیهای خاص خود دور خورشید، تنها ستاره منظومه شمسی، میچرخند.
۱- مشتری یا هرمز: بزرگترین سیاره منظومه شمسی است که کوتاهترین روزها را دارد؛ یک روز در سیاره مشتری حدود ۹ ساعت طول میکشد.
۲- زحل یا کیوان: سبکترین سیاره منظومه شمسی به شمار میرود که حلقههای رنگی و روشنی در اطراف خود دارد که باعث میشوند این سیاره به راحتی دیده شود.
۳- اورانوس: نیز سیارهای است که حلقههایی در اطراف خود دارد اما این حلقهها کمنور و باریک هستند و به سختی مشاهده میشوند. شنیدهها حاکی از آن است که در زمان شکلگیری منظومه شمسی، جرمی بزرگ به این سیاره برخورد و آن را کج کرده است برای همین به سیاره کج نیز معروف است. اورانوس با حداقل دمای ۲۲۴- درجه سانتیگراد، سردترین سیاره منظومه شمسی محسوب میشود.
۴- زهره یا ناهید: طولانیترین روزها را دارد و یک روز در زهره معادل ۲۴۳ روز زمینی است. سطح این عضو از منظومه شمسی از کوهها و آتشفشانهایی پوشیده شده است که احتمالا برخی از آنها هنوز فعال هستند. زهره با متوسط دمای ۴۶۵ درجه سانتیگرادی، داغترین سیاره منظومه شمسی است.
۵- عطارد: نزدیکترین سیاره به خورشید عطارد است که سریعترین سیاره منظومه شمسی نیز میباشد؛ علت نامگذاری آن به سیاره تیر به دلیل گریز پا بودن این سیاره است. عطارد کوچکترین سیاره منظومه شمسی است.
۶- نپتون: هشتمین سیاره نپتون است که دورترین سیاره از خورشید محسوب میشود. بیش از ۴ ساعت طول میکشد تا نور خورشید به نپتون برسد.
۷- زمین: تنها سیارهای است که قابلیت زندگی دارد. اتمسفر زمین از ما در برابر برخوردهای سهمگین شهابها و سیارکها و همچنین اشعههای خطرناک خورشید محافظت میکند.
۸- مریخ: محققان بر این باورند که ممکن است که بتوان در آینده بر روی سیاره مریخ زندگی کرد برای همین در ۶۰ سال گذشته مریخ یا بهرام، بیش از سیارات دیگر، میزبان ماموریتهای فضایی بوده است. این سیاره چون در شب، قرمز رنگ به نظر میرسد به آن سیاره سرخ نیز میگویند.
چهار سیاره؛ عطارد، زهره، زمین و مریخ؛ که سطح آنها از جنس سنگ است سیارههای خاکی نامیده میشوند.
چهار سیاره بزرگ بیرونی؛ مشتری، زحل، اورانوس و نپتون؛ چون از گازهایی مانند هیدروژن، هلیوم و آمونیاک تشکیل شدهاند، سیارههای گازی نامیده میشوند.
نکاتی جالب در مورد کهکشان راه شیری و منظومه شمسی
-تعداد دقیقی از ستارههایی که در کهکشان راه شیری قرار دارند، در دست نیست؛ اما محققان تعداد آنها را ۱۰۰ میلیارد ستاره تخمین زدهاند.
-عمر منظومه شمسی حدود ۴.۶ میلیارد سال است که حدود ۲۵,۰۰۰ سال نوری از مرکز کهکشان راه شیری فاصله دارد.
-خورشید در فاصله حدود ۱۵۰ میلیون کیلومتری از زمین و در مرکز منظومه شمسی قرار گرفته است.
-ستارگان در دو بازوی اصلی در کهکشان راه شیری قرار گرفتهاند و منظومه شمسی در یکی از این بازوها قرار دارد و در حقیقت ما در لبههای کناری کهکشان زندگی میکنیم.
-زمین دور خورشید میچرخد و خورشید نیز به دور مرکز راه شیری حرکت دورانی انجام میدهد. حدود ۲۵۰ میلیون سال طول میکشد تا خورشید یک دور کامل حول کهکشان راه شیری بچرخد.
نتیجهگیری
در پایان باید افزود که اگر هنوز فضا و شگفتیهای آن برای شما جالب است، میتوانید شغل ستارهشناسی یا فضانوردی را انتخاب کنید. البته بهتر است بدانید که فضانوردی اگرچه شهرت و اعتبار فراوانی دارد ولی جزو مشاغل سخت نیز محسوب میشود و مشکلاتی مانند آسیب به سیستم عصبی بدن، اختلالات شدید خواب، نبود تغذیه مناسب، دوری و تنهایی از خانواده به مدت طولانی و مشکلاتی از این قبیل برای فضانوردان به دنبال دارد.
اگر به دنبال اطلاعات بیشتر در مورد فضا و فضانوردی هستید در قسمت نظرات با ما در میان بگذارید.
با علم نجوم بیشتر آشنا شوید