مختصر درباره حکومت حمورابی و قوانین او
همانطور که میدانیم تمدنهای بسیاری در زمانهای گذشته، پیش از امپراتوری هخامنشیان در مناطق مختلف ایران وجود داشتهاند. حکومت بین النهرین یا میانرودان از قدیمیترین تمدنها است، که تقریباً همزمان با تمدن بابل و عیلامیان به وجود آمده است. با به قدرت رسیدن حمورابی، در بین النهرین این تمدن دستخوش تغییرات عظیمی شد، که در مقاله زیر درباره این تغییرات و تاثیر حکومت حمدرابی بر این منطقه، مفصلتر سخن خواهیم گفت.
آغاز حکومت حمورابی
زمانی که “سین هوبالیت” پدر حمورابی از سلطنت کنارهگیری کرد، وی به عنوان ششمین پادشاه سلسله آموری بر تخت سلطنت نشست. او از مشهورترین پادشاهان جهان بوده است. او به عنوان پادشاهی روشنفکر و متمدن توانست با گسترده کردن قلمرو پادشاهی خود، از بین النهرین تا بابل را تحت سلطه خود درآورد. بین النهرین یک منطقه بین دو رود دجله و فرات است، که در حال حاضر قسمت هایی از ایران و عراق امروزی را در بر میگیرد.
با قدرتمندتر شدن حمورابی، او یک سیستم حکومتی جدید را پایهگذاری کرد و بدین ترتیب باعث ایجاد تغییرات عمدهای در روند زندگی و فرهنگ مردم بین النهرین و بابل شد.
قوانین
قانون حمورابی را میتوان نخستین قانون مدون جهان دانست. وی برای حکومت بر امپراتوری عظیم خود، قوانین کامل و جامعی را تنظیم نمود. این قوانین توسط چند تن از کسانی که در آن دوران به نوشتن آشنا بودند، در طی ۱۲ روز بر روی یک ستون بزرگ سنگی نوشته شد. این لوح سنگی ،شامل ۲۸۲ قانون میشود. قوانین مدنی و جزایی به طور مشخص و مجزا بر روی این لوح حک شده است. مجازاتها نیز علیرغم خشونت بار بودن و عاری از رحم بودن، کاملا برای هر جرمی مشخص شده است. قوانین حمورابی به زبان بابلی نوشته شده است.
تاثیرات حمورابی بر تمدن بین النهرین
او یک پادشاه متفکر و اندیشمند بود، که با تکیه بر عدالت و صلح و فتح بسیاری از مناطق بدون درگیری و از طریق پیمان بستن به محبوبیت و شهرت دست یافت. او با تاسیس یک نظام قضایی مدون و مکتوب، عدالت را توسعه داد. با توجه به معماری و اصول زیرساختی امکانات عمومی مانند معبد، جادهها و باغهای زیبا را بنا نمود. در این زمان تمدن شهرنشینی به شکوفایی رسید و حدود ۲۰۰ هزار نفر در بابا ساکن شدند و تحت قوانین نظام حمورابی زندگی میکردند.
وی با ساخت کانالهایی در اطراف شهر و مرتفع کردن دژهای نظامی به امن ساختن منطقه ی تحت سلطهی خود پرداخت و بدین ترتیب از شهر محافظت میکرد.
او از طریق تدوین قانون مدنی به ایجاد نظم در سرتاسر قلمرو خود کمک کرد و از طریق تصویب و نوشتن دستورالعملهای اجرایی در کوچکترین چالشها و حوادث نیز توانست حاکمیت و نظم جامعه را حفظ کند.
همچنین با تقویت کشاورزی، یکجانشینی و شهرنشینی را تثبیت نموده و با احداث کانال و مهار و هدایت آب دجله و فرات، توانست کشاورزی را رونق بخشید.
در این دوران، بابلیها به زراعت و کشت و کار روی آوردند. حمورابی با تقسیم بندی جامعه توانست صلح و عدالت اجتماعی را در قلمرو خود برقرار کند. تمدن بین النهرین با تدابیر وی توانست به یکی از بهترین و منظمترین تمدنهای پیش از هخامنشیان تبدیل شود.
بیشتر بخوانید: در مورد حکومت هخامنشیانستون سنگی قانون حمورابی
در سال ۱۹۰۱ ستون کنده کاری شده قانون حمورابی در شوش کشف شد و هم اکنون در موزه لوور پاریس نگهداری میشود.
سقوط امپراتوری
حمورابی علیرغم آنکه یک پادشاه بی رحم تلقی میشود، اما با اقداماتی که انجام داد توانست چندین دهه بر بین النهرین و بابل حکومت کند و با ایجاد تحولات و تغییرات اساسی در بهبود شرایط مردم جامعه خویش توانست شهرت خود را جاودانه کند.
پس از مرگ او در ۱۷۵۰ سال قبل از میلاد این امپراتوری به دست پسرش یعنی ” ساسو ایلونا” افتاد و به تدریج ضعیف و ضعیفتر شد. در نهایت با ورود کوروش کبیر به بابل و تصرف بابل توسط هخامنشیان، حکومت خاندان آموریها به پایان رسید.