تعریف عدسی و کاربردهای آن

تحقیق مختصر درمورد تعریف عدسی و کاربردهای آن

در ادامه با تعریف عدسی و کاربرد آن ها آشنا می شوید. با دانشچی همراه باشید.

عدسی، یا لنز (Lens) از ابزارهای نوری است که نور در اثر عبور از آن می‌شکند و همگرا یا واگرا می‌شود. عدسی‌ها از ماده‌های شفاف مانند شیشه و پلاستیک ساخته می‌شوند. عینک طبی و ذره‌بین و لنز دوربین‌های عکاسی و دوربین دوچشمی همه با عدسی ساخته شده‌اند.

عدسی چیست؟

عدسی‌ها از نظر شیوه شکست نور در آن‌ها به دو دسته همگرا (محدب یا کوژ) و واگرا (مقعر یا کاو) تقسیم می‌شوند. یک عدسی ساده تنها از یک عنصر نوری تشکیل شده است. یک عدسی مرکب از یک مجموعه عدسی ساده که یک محور مشترک دارند تشکیل شده است.

مزیت عدسی مرکب نسبت به عدسی ساده این است که بسیاری از بیراهش‌های نوری در آن قابل رفع هستند در حالی که این کار تنها با یک عدسی ساده امکان‌پذیر نیست. کاربرد عدسی تنها به امواج نوری محدود نمی‌شود، هر ابزاری که سایر امواج الکترومغناطیسی در اثر عبور از آن بشکند نیز عدسی خوانده می‌شود، به طور مثال لنز پارافین برای امواج مایکروویو وجود دارد.

انواع عدسی

انواع عدسی به دو دسته همگرا و واگرا طبقه‌بندی می‌شوند:

الف ) عدسی های همگرا :

این عدسی‌ها طوری برش داده شده اند که لبه آنها نازک تر از وسط آنها است. مثلا ذره بین یک عدسی همگرا است. هر عدسی دارای یک کانون است. درواقع وقتی یک دسته پرتو نور موازی به عدسی های همگرا بتابد،این پرتو ها پس از عبور از عدسی در یک نقطه جمع می شوند؛

به این نقطه کانون عدسی همگرا می گویند. در عمل برای پیدا کردن کانون یک عدسی همگرا می توانیم آنرا جلوی نور خورشید قرار دهیم و در طرف دیگر آن یک ورق کاغذ را طور جابجا کنیم که یک نقطه نورانی روی کاغذ تشکیل شود ؛ این نقطه کانون است. فاصله این نقطه تا عدسی را فاصله کانونی می گویند. هر چه فاصله کانونی کوچک تر باشد عدسی قوی تر است ؛ وهمگرایی آن بیشتر است؛

زیرا نور را در فاصله کمتری همگرا کرده است.

توجه کنید که اگر کاغذ را مدت زیادی در کانون عدسی همگرا که نور خورشید به آن می تابد ,قرار دهیم، ممکن است کاغذ آتش بگیرد.

ب ) عدسی های واگرا :

عدسی هایی هستند که وسط آنها نازک تر از لبه آنها است. در این نوع عدسی ها کانون واقعی وجود ندارد، زیرا این نوع از انواع عدسی پرتو ها را از هم دور و واگرا (پراکنده) می کند.

به همین دلیل می گوییم کانون عدسی واگرا مجازی یا غیر حقیقی است. در عمل برای پیدا کردن کانون عدسی واگرا می توانیم آنرا روی یک ورق کاغذ قرار دهیم، سپس یک دسته پرتو موازی را به این عدسی بتابانیم؛ پرتو ها پس از عبور از عدسی از هم دور میشوند آن پرتو ها را روی کاغذ رسم می کنیم، سپس ادامه یا امتداد پرتو ها را رسم کرده، هر جاامتداد پرتوها همدیگر را قطع کردند، آن نقطه کانون است.

معمولا کانون را با حرف f نشان می دهند عدسی ها در سا ختمان میکروسکوپ , و تلسکوپ؛ و دستگاه اورهد(برای نمایش تصویرروی پرده یا دیوار) دوربین عکاسی، دوربین شکاری و دو چشمی و عینک ها و…. بکار می روند.

الف- عدسی همگرا: این عدسی ها پرتوهای نور را به یکدیگر نزدیک می کنند. از نظر شکل، لبه عدسی نازکتر از وشط آن است و در سه نوع مقابل می تواند ساخته شود: به دلیل برجسته بودن قسمت میانی عدسی های همگرا، آنها را محدب می ناممند

ب-عدسی واگرا: این عدسی ها پرتوهای نور را از هم دور میکنند.از نظر شکل، لبه عدسی کلفتر از وسط آن است و در سه نوع مقابل می تواند ساخته شود

کاربرد عدسی ها

ازعدسی ها در بسیاری از وسیله ها استفاده می شود از جمله: انواع دوربین ها،میکروسکوپ،تلسکوپ،پروژکتورو عینک های طبی و… نیز می نامند.

عدسی‌ های مرکب

عدسی‌ها را بر پایهٔ ساختار اینگونه بخش‌بندی می‌کنند:

عدسی کوژ – تخت: آنچنان عدسی است که یک طرف آن کوژ و یک طرف آن تخت می‌باشد. این عدسی‌ها در تلسکوپ‌ها استفاده می‌شود. در صورتی که از سمت تخت آن چیزی را مشاهده کنید اشیاء کمی حالت wide پیدا می‌کنند (خطوط منحنی می‌شوند)

عدسی دو کوژ: آنچنان عدسی است که هر دو طرف آن کوژ می‌باشد. این عدسی در ذرّه ین، میکروسکوپ و تلسکوپ استفاده می‌شود. تصویر از هر دو طرف یکسان است مگر این که بر آمدگی یک طرف از دیگری کمتر یا بیشتر باشد.

عدسی هلالی (کوژ): آنچنان عدسی است که یک طرف آن کوژ و طرف دیگرش کاو باشد. این عدسی در عینک‌ها استفاده می‌شود و تصویر از هر طرف آن به نوعی wide می‌باشد.
عدسی تخت – کاو: آنچنان عدسی است که یک طرف آن کاو و طرف دیگرش تخت باشد. این عدسی‌ها در برخی عینک‌های بسیار ته استکانی استفاده شده و تصویر از سمت تخت آن wide و از سمت فرو رفتهٔ آن تنها کوچک می‌شود.

عدسی دو کاو: آنچنان عدسی است که هر دو طرف آن کاو باشد. تصویر از هر دو طرف یکسان است مگر این که یک سمت از دیگری فرورفته تر یا برجسته تر باشد.

عدسی هلالی (کاو): آنچنان عدسی است که یک طرف آن کوژ و طرف دیگرش کاو باشد. این عدسی در عینک‌ها استفاده شده و تصویر از هر سمت آن به نوعی مایل می‌باشد.

پیشنهادی: آشنایی با انواع آینه ها و ویژگی های آن