همه چیز درمورد رفراندوم
معنی رفراندوم چیست؟
واژه رفراندوم به معنی همه پرسی و رای گیری (به فرانسوی: Référendum) می باشد. در واقع رفراندوم، مراجعه به آرای عمومی برای به دست آوردن رای و عقیده اکثر مردم، درباره انجام دادن امری که باعث اعمال تغییرات در زمینه های گوناگون می شود. رای گیری مستقیم از همه اعضای تشکیل دهنده یک سازمان یا یک جامعه برای رد یا تصویب کردن سیاستی که رهبران یا نمایندگان پیشنهاد کردهاند.
هدف رفراندوم یا همه پرسی پرهیز از قانونگذاری به زیان اکثریت جامعه است. در نظام های نمایندگی و پارلمانی جدید از همه پرسی تنها برای تصویب قانون اساسی یا تغییر اساسی درحکومت بهره میگیرند؛ ولی در برخی از جامعه های کوچک برای همه امور، رای همگان پرسیده میشود.
تاریخچه رفراندوم
وقتی انسانهای پیش از تاریخ به شکار و جمع آوری میوه ها مشغول بودند، وجود دولت یا فرمانروایانی برای کنترل جامعه ضرورت نداشت. ولی با رشد جمعیت و به وجود آمدن دولت و شهرها، لازم بود تا عدهای از مردم به عنوان فرمانروا یا حاکم برای سازماندهی امور جامعه، قدرت را به دست بگیرند یا از طرف مردم به این مقام برگزیده شوند.
زمانی که جمعیت ها رشد کرد و دولت ها و شهرها شکل گرفتند نیاز شد که یک سری از افراد برای سازماندهی امور جامعه قدرت را بر دست بگیرند و بدست خود مردم نیز انتخاب شوند. براساس یافته های باستان شناسان مدارکی از پیشینیان کشف شده است که گویا بزرگان آن شهر در یک جا جمع می شدند و پیرامون مسائل مهم با یکدیگر تصمیماتی می گرفتند که اصولا این اتفاق در زمان بروز جنگ ها می افتاد.
یافتههای باستان شناسی و مدارک به دست آمده از گذشتگان نشان میدهد که در بخشهایی از بینالنهرین، هندوستان و در بخشهایی از ایران، مجالسی وجود داشت که منتخبین و بزرگان شهر در آن جمع میشدند و پیرامون مسائل مهم و بیشتر از همه در مورد جنگ تصمیم میگرفتند. البته هیچ گونه کنترل کامل و دقیقی بر رفتار این حاکمان اعمال نمیشد و رفتار و خواستههای حاکمان خود به خود به عنوان قانون تلقی میگردید.
اما پس از مدتی نظام حکومتی جدیدی شکل گرفت که نقش مردم در آن پررنگ بود: در سال ۵۰۸ پیش از میلاد مسیح، نظام حکومتی جدیدی به نام حکومت مردم بر مردم در دولت شهرهای یونان شکل گرفت. این نظام دموکراسیا نامیده میشد که متشکل از دو کلمه «دموس» به معنی مردم و «کراسیا» به معنی فرمانروایی و در نهایت به معنی مشارکت مستقیم مردم و شهروندان در اداره جامعه بود.
مردم در نشستهایی گرد هم میآمدند و در مورد موضوعات و مسائل مهم، مذاکره و مشورت و سپس بین خود رای گیری میکردند و تصمیم نهایی را میگرفتند. پس از یونان، روم هم شیوه حکومتی جمهوری را برای اداره کشور انتخاب کرد: رومیهای باستان در سال ۵۰۹ پیش از میلاد، حکومت پادشاهی را برانداختند و نظام جمهوری برقرار کردند.
برای اولین بار حکومت موروثی از بین رفت و رومیها به این نتیجه رسیدند که مردم نمایندگان مجلس را انتخاب کنند و امپراتور توسط نمایندگان مردم به قدرت برسد و توسط همان مجلس تحت کنترل و نظارت باشد. پاتریستن ها که اشرافزاده و از طبقات مرفه جامعه بودند، خود را وارثان مادام العمر سنا دانسته و به عوام اجازه ورود به مجلس و شرکت در تصمیم گیریها را نمیدادند.
اما مردم عادی خواهان شرکت هرچه بیشتر در روند اداره کشور بودند. در اثر اعتراضات مردم، مجلس دیگری به نام عوام تشکیل شد. این مجلس حق قانون گذاری نداشت اما میتوانست با ارسال نمایندگانی به جلسات سنا، در تصویب قوانین نظارت عموم مردم را اعمال یا از تصویب قوانینی علیه منافع مردم جلوگیری کند.
البته این تغییرات در شیوه حکومت به همین جا ختم نشده و در سراسر جهان همواره بحث های زیادی بر سر شیوه حکومت شدهاست. گاه حتی مردم برای اجرای حق خود در انتخاب شیوه اداره امور کشور شان انقلاب کردهاند مانند انقلاب فرانسه.
برای خواندن مطالب دانستنی کلیک کنید.رفراندوم چیست؟ _ دانشچی