دانشچی پورتال جامع تحقیق و مقاله، مطالب علمی و هنری ، وبگردی و…
همه چیز درباره عنصر تلوریم (Te)
تلوریم، (به انگلیسی : Tellurium) با علامت اختصاری Te و عدد اتمی ۵۲، عنصری از جدول تناوبی در دسته شبه فلزات است که در ادامه بیشتر با آن آشنا می شوید. با دانشچی همراه باشید.
تلوریم که شبه فلزی شکننده و سفید نقره‌ای شبیه قلع می‌باشد، از نظر شیمیایی همانند سلنیم و گوگرد است. از این عنصر بیشتر در آلیاژها و بعنوان یک نیمه هادی استفاده می‌شود. تلوریم در طبیعت به صورت آزاد یافت می شود، ولی عمدتا در کانی های سیلوانیت (AgAuTe4)، کالاوریت (AuTe2) و کرنریت (AuTe2) یافت می شود.امروزه بیشترین مقادیر تلوریم از محصولات جانبی استخراج و تصفیه مس به دست می آید.
شناسنامه تلوریم
عدد اتمی: ۵۲
جرم اتمی: ۱۲۷.۶۰
نقطه ذوب : C° ۴۴۹.۵
نقطه جوش : C° ۹۸۸
شعاع اتمی : Å ۱.۴۲
ظرفیت: ۲و۴و۶
رنگ: خاکستری با جلای نقره ای
حالت استاندارد: جامد
نام گروه: ۱۶
انرژی یونیزاسیون : Kj/mol 869.3
شکل الکترونی: ۵s24d105p4
شعاع یونی : Å ۰.۹۷
الکترونگاتیوی: ۲.۱
حالت اکسیداسیون: -۲و۴و۶
دانسیته: ۶.۲۴۰
گرمای فروپاشی : Kj/mol 17.49
گرمای تبخیر : Kj/mol 52.55
مقاومت الکتریکی : Ohm m 0.00436
گرمای ویژه: J/g Ko 0.2
دوره تناوبی:۵
تاریخچه تلوریم
در سال ۱۷۸۲ رایش اشتاین بازرس معادن تراسیلوانیا از یک کانی ِ طلا ماده‌ای استخراج کرد که شبیه آنتیموان بود. برگمان که این کانی را آزمایش کرد ثابت کرد که این ماده انتیموان نیست لیکن با مقداری از این ماده که در اختیار داشت، نتوانست چیز بیشتری درباره این عنصر به ظاهر جدید کشف کند. به سال ۱۷۸۹ کیتابل نیز این عنصر را کشف کرد به سال ۱۸۹۸ کلاپروت به این کشف‌ها توجه کرد و وجود این عنصر را تأیید و آن را نامگذاری کرد
از آنجا که تعدادی از عناصر از روی جرمهای سماوی نامگذاری شده بود، کلاپروت اندیشید که حالا نوبت زمین است که باید به افتخارش عنصری نامگذاری کند نام تلوریوم از نام لاتین تلوس، تلوریس به معنی زمین گرفته شده‌است .
ویژگی های تلوریم
تلوریم ، عنصر نسبتا” کمیابی است و از نظر شیمیایی جزو خانواده اکسیژن ، گوگرد ، سلنیم و پلونیوم ( chalcogens ) محسوب می‌شود. تلوریم در حالت بلوری به رنگ سفید نقره‌ای و در حالت خالص خود دارای درخشش فلزی است.
تلوریم شبه فلزی شکننده است که براحتی له می‌شود. تلوریم غیر متبلور را بوسیله جداسازی آن از محلول دارای تلوریم یا اسید تلوریک بدست می‌آورند. بهر حال در این باره که آیا این شکل تلوریم واقعا” غیر بلورین است یا از بلورهای بسیار کوچک تشکیل شده است، اختلافاتی وجود دارد. تلوریم نیمه هادی ، p-type است که در شرایط خاص و بر اساس پیوند اتمی ، رسانایی بیشتری را نشان داده است.
کاربردهای عنصر تلوریم
- از این عنصر بیشتر برای ساخت آلیاژ با فلزات دیگر استفاده می‌شود. آن را به سرب اضافه می‌کنند تا استحکام و دوام آن را افزایش داده ، تاثیر فرسایشی اسید سولفوریک را بر آن کاهش دهند. افزودن تلوریم به فولاد ضد زنگ و مس باعث افزایش کارآمدی آنها می‌گردد.
- برای کنترل سرما بصورت چدن آلیاژ می‌شود.
- در سرامیک ها کاربرد دارد.
- تلوریم بیسموت در وسایل ترموالکتریک بکار می‌رود.
- تلوریم همچنین در کلاهک های انفجاری مورد استفاده بوده ، دارای کاربردهای بالقوه در پهنه‌های آفتابگیر تلوریم کادمــیم می‌باشد. بخشی از راندمان بالای تولید برق سلول های خورشیدی مربوط به استفاده از این ماده می‌باشد، اما در عمل هنوز از این کاربرد استقبال نشده است.
ترکیبات تلوریم
عنصر تلوریم در گروه گوگرد و سلنیم قرار دارد و ترکیباتی مشابه آنها می‌سازد. ترکیب با فلز یا هیدروژن و یون های مشابه یک تلورید نامیده می‌شود. تلوریدهای طلا و نقره کانه‌های خوبی به حساب می‌آیند.
ایزوتوپ های تلوریم
برای تلوریم ۳۰ ایزوتوپ با جرمهای اتمی بین ۱۰۸ تا ۱۳۷ شناسایی شده است. تلوریم طبیعی دارای ۸ ایزوتوپ است.
اثرات تلوریم بر روی سلامتی
خوشبختانه انسانها خیلی به ندرت در تماس با ترکیبات تلوریم قرار می گیرند. این ترکیبات تراتوژنیک هستند و شیمیدانان مجرب معتقدند که خوردن آن حتی به میزان اندک هم باعث بوی بد هان و بدن می شود.
تماس: این ماده از راه تنفس گرد و غبار جدب بدن می شود.
خطر تنفس: تبخیر ان در دمای ۲۰ درجه سانتیگراد اندک است. اما وقتی منتشر شود، غلظت ذرات موجود در هوا به سرعت افزایش می یابد.
اثرات تنفس: خواب آلودگی، خشک شدن دهان و ایجاد مزه فلز، سردرد، بوی سیر، حالت تهوع.
اثرات ناشی از استعمال کوتاه مدت: گرد و غبار این ماده، چشم و مجاری تنفسی را می سوزاند. این ماده بر روی کبد و سیستم عصبی مرکزی اثرمی گذارد. استعمال در معرض این ماده باعث ایجاد بوی سیر می شود.
اثرات ناشی ازخوردن: شکم درد، یبوست، استفراغ.
خطرات شیمیایی: با گرم کردن این ماده، بخار سمی تشکیل می شود. به شدت با هالوژن ها یا اینترهالوژن ها واکنش می دهد و خطر آتش سوزی دارد. با نور خیره کننده ای با روی واکنش می دهد. سیلیسید لیتیم با نورخیره کننده ای با تلوریوم واکنش می دهد. قابل احتراق است. در نهایت ذرات حاصل از این مخلوط انفجاری، در هوا پراکنده می شوند.
اثرات زیست محیطی تلوریم
تلوریم ضرری برای فرآیندهای طبیعی ندارد یا به عبارت دیگربی ضرر است. وقتی کلرید تلوریم برای تجزیه گرم شود، ، بخارهای سمی تلوریم و کلرین به وجود می آیند.
بیشتر بخوانید: همه چیز درباره عنصر تانتالتحقیق در مورد عنصر تلوریم _ دانشچی
