تحقیق درمورد سنگ کلیه و انواع درمان آن
سنگ کلیه چیست؟
سنگ کلیه که رنال کلکولوس یا نفرولیت هم نامگذاری شده است جسم سختی است که از کانیهای موجود در ادرار تشکیل میشود. سنگ های کلیه معمولاً از راه مجرای ادرار دفع میشوند و اگر کوچک باشند هیچ نشانگانی ندارند؛ ولی اگر اندازه سنگ کلیه به ۳ میلیمتر (۰٫۱ اینچ) برسد مجرای میزنای را بسته و درد شدیدی را در پهلوها و پشت ایجاد میکند که به کشاله ران نیز کشیده میشود. این درد را قولنج کلیوی نامیدهاند و به صورت درد بازگشت کننده هر ۲۰ تا ۶۰ دقیقه تکرار میشود. نشانههای دیگر سنگ کلیه شامل تهوع، استفراغ، خون ادراری، چرک در ادرار، و درد در حین ادرار کردن میباشند. بسته شدن میزنای کاهش کارکرد کلیه و بزرگی کلیه را ایجاد میکند.
اغلب بیماران مبتلا به سنگهای کلیه معمولاً در سالهای اولیه بلوغ و حد اکثر شیوع سنی آن در حدود ۲۸ سالگی است. بطور کلی سنگهای کلیه در مردان ۴ برابر زنان است، نسبت مرد به زن ۲ به ۳ است.
دلایل ایجاد سنگ کلیه
- اختلال غده پاراتیروئید و دفع بیش از حد کلسیم از ادرار
- استفاده بیش از حد کلسیم و ویتامینC
- کمبود در بدن
- مصرف الکل
- پرکاری تیروئید
- مصرف بیش از حد کلسیم به دلیل رژیم غذایی نامناسب
علایم سنگ کلیه
۱- درد آهسته و شبیه به دنداندرد که از ناحیه کمر و لگن آغاز میشود. این میتواند اولین نشانه وجود مشکل در شما باشد. درد میتواند مداوم یا متناوب باشد و گاهی بیاید و برود. بهندرت پیش میآید که به طور کل از بین برود.
ممکن است تصور کنید که با مصرف داروی مسکن دردتان از بین میرود. ولی بعد از چند ساعت یا چند روز، شدت درد بیشتر شده و محل آن نیز مشخصتر میشود. برخی مبتلایان در ناحیه کلیه خود احساس فشار مشخصی میکنند، گویی ادرارشان میخواهد از مانعی بگذرد. با اینکه این درد قابلتحمل است، اما هیچوقت نباید آن را نادیده بگیرید.
۲- تب، بیحوصلگی و درد. در کنار درد کمر، مبتلایان بسیاری دچار حس خستگی و بیحوصلگی میشوند. حتی ممکن است تب و لرز هم کنند. فرایند فکری شما کندتر شده و سطح انرژیتان شدیداً پایین میآید. ممکن است واقعاً تب داشته باشید یا نداشته باشید، اما دچار حالت تهوعی میشوید که معمولا با سرماخوردگی و معدهدرد همراه است.
راه رفتن برایتان سختتر و سختتر میشود و این درد انجام کارهای روزمره را برایتان غیرممکن میسازد. برای بالا بردن دستانتان به بالای سر یا بلند شدن از حالت خمیده، مشکل خواهید داشت.
۳- وجود خون در ادرار. در طول این مدت باید ادرارتان را بررسی کنید. ممکن است اثری از خون در ادرارتان بیابید، یا خود ادرار ممکن است رنگی غیرعادی پیدا کند.
اگر رنگ ادرارتان نارنجی پررنگ شده بود، احتمالاً آب بدنتان کم شده است. وجود خون در ادرار نشانه هشداردهنده ای است. تیره بودن رنگ ادرار همراه با درد تیز و شدید در ناحیه کلیه میتواند پرچم قرمزی برایتان باشد که به پزشک مراجعه کنید. در مورد علائم خفیفتر، باید به طور قابلملاحظهای مصرف آب خود را افزایش دهید. اگر این موجب کمتر شدن علائم خفیف نشد و هنوز ترشحات غیرعادی ادرار داشتید، به پزشک مراجعه کنید.
۴- دردهای تیز و سوزنسوزن شدن در یک طرف کمر. اگر یک دفعه احساس درد شدیدی به شما دست داد، گویی که شکمتان را از داخل بریده و باز کرده باشند، احتمالاً دچار حمله سنگکلیه شدهاید. درد شما در این مقطع دو برابر می شود و نیاز به مراجعه فوری به پزشک دارید. این دردناکترین قسمت بیماری است و حتی از بیرون آمدن خود سنگ کلیه هم دردناکتر است. اگر در مطب پزشک یا اورژانس بیمارستان نشستهاید، بلافاصله تقاضای رفتن نزد پزشک را کنید.
بدون داروهای مسکن، دچار دردی شدید و مداوم از جانب کمرتان خواهی شد که به سمت شکمتان کشیده میشود. بسیاری از مبتلایان با قرار گرفتن در حالتهای بسیار خاص احساس راحتی بیشتری میکنند و برای برخی نیز خوابیدن روی زمین یا نشستن روی صندلی کمی آرامشبخش است. اما وقتی داروی مسکن را دریافت کنید، علائم قابلتحملتر خواهند شد.
انواع مختلف سنگ کلیه
طور کلی ۴ نوع مختلف از سنگهای کلیوی وجود دارند :
– شایعترین فرم آنها حاوی کلسیم می باشد. در بسیاری از افراد کلیه ها قادر به شستن کلسیم اضافی در ادرار هستند اما در بعضی دیگر کلسیم در داخل کلیه ها رسوب می کند. سپس این کلسیم همراه با سایر ترکیبات مخلوط شده و سنگ ها را ایجاد می کند.
– سنگهای استروویتی که ثانویه به بعضی عفونتهای ادراری ایجاد می شوند. این سنگها حاوی منیزیم و آمونیاک می باشند.
– سنگهای اسید اوریکی که بخصوص زمانیکه ادرار خیلی اسیدی است ایجاد می شوند. در صورت وجود این سنگها مصرف گوشت در فرد باید محدود شود.
– سنگهای سیستیئین که بسیار نادر می باشد. سیستیئین بطور عمده در عضلات و بعضی قسمتهای دیگر بطور طبیعی تولید می شود. این مولکول نیز می تواند در ادرار تجمع یافته و منجر به تشکیل سنگ شود.
بیماریی که منجر به بروز سنگهای سیستئین می شود، بیشتر بصورت فامیلی می باشد.
پیشگیری از ابتلا به سنگ کلیه
پیشگیری بهترین راهکار برای مقابله با سنگکلیه است، اما ژنتیک و جنسیت معمولاً نقش بسیار مهمی در ایجاد سنگکلیه دارند.
اولین توصیهای که میتوان برای پیشگیری و درمان سنگ کلیه داشت مصرف زیاد مایعات، بهویژه آب است. البته باید توجه داشت که آب، حاوی املاح زیاد نباشد؛ بنابراین مصرف آب جوشیده سردشده یا آبهای تصفیهشده مانند آبهای معدنی موجود در بازار توصیه میشود.
تا آنجا که ممکن است مایعات مصرف کنید. سعی کنید روزانه ۱۲ لیوان آب بنوشید. نوشیدن زیاد مایعات به شستن مواد موجود در ادرار و جلوگیری از رسوب آنها کمک می کند.
بعلاوه می توان از آب لیمو یا آب میوه نیز استفاده نمود. اما آب از همه بهتر است. سعی کنید مصرف چای و قهوه خود را لاقل تا ۲ فنجان در روز کاهش دهید زیرا کافئین به تشکیل سنگ کمک می کند.
ممکن است به شما توصیه شود که از غذاهای خاصی بیشتر استفاده نمائید و یکسری غذاهای دیگر را کمتر مصرف نمائید. بعنوان مثال در صورت سنگ اسید اوریکی فرد باید کمتر گوشت مصرف کند زیرا گوشت در بدن تبدیل به اسید اوریک می شود.
راه های درمان سنگ کلیه
اولین روز شما در بیمارستان با آزمایشات و تستهای ادرار و سونوگرافی میگذرد.
تست ادرار وجود خون را در ادرار تایید کرده و نشاندهنده انسداد احتمالی کلیه خواهد بود.
سونوگرافی محل سنگ و اندازه نسبی آن را نشان میدهد.
برای ثابت نگه داشتن مقدار آب بدن، احتمالا تزریق سرم انجام میگیرد و رژیمغذایی نیز به موادغذایی غیر از لبنیات و مایعات بدون کافئین محدود خواهد شد.
بعد از گذشت یک تا دو روز استراحت، پزشک بر حسب نتایج آزمایشات، اقدامات مختلفی را تجویز میکند.
نکته: بسیاری از سنگهای کلیه بعد از چند روز افزایش مایعات مصرفی به طور طبیعی دفع میشوند. بیمار معمولا بعد از بیرون آمدن سنگ احساس راحتی خواهد کرد و اندازه سنگ معمولا به اندازه تخم گوجهفرنگی است
اما خیلی از بیماران هم به این خوششانسی نیستند. برای این افراد، پزشک استفاده از ابزار سنگشکن که سنگ را به قطعات کوچکتر و قابل دفع میشکند، تجویز میکند.
آخرین راه درمان جراحی است که از کاتتر بر روی مجرای خروجی مثانه استفاده میشود و یک ابزار قلاب شکل سنگ را گرفته و بیرون میکشد. ندرتا نیاز به جراحی باز میشود که از طریق آن سنگ از یک برش کوچک روی بدن، بیرون کشیده میشود.
اگر همه چیز خوب پیش برود، باید بعد از یک هفته به حالت عادی برگشته و بهبود یابید. پزشک به شما توصیه خواهد کرد تا حد امکان از نوشیدنیهای شیرین و کافئیندار استفاده نکنید و مصرف کلسیم خود را نیز در شب کاهش دهید.
باید به خاطر داشته باشید که بیشتر آب بنوشید و از فعالیتهای شدید بدنی که ممکن است موجب تعریق و از دست رفتن آب بدن شود خودداری کنید.
وقتی یکبار دچار سنگکلیه شوید، احتمال ابتلای دوباره شما بیشتر خواهد بود. اگر میخواهید این اتفاق برایتان تکرار نشود، باید با دقت به توصیههای پزشک تان عمل کنید و آنها را نادیده نگیرید.
درمان گیاهی سنگ کلیه
متخصصان علوم پزشکی در انگلیس توصیه میکنند که نوشیدن آب لیموی تازه به صورت روزانه روشی موثر برای پیشگیری از تشکیل این سنگهای دردناک است. مصرف آب لیموترش و افزودن آن به غذاها از تشکیل سنگ کلیه جلوگیری و به حل شدن آن کمک میکند.
خاکشیر نیز به دلیل خاصیت ادرارآور آن میتواند در رفع این مشکل مفید باشد. به کسانی که از مشکل سنگهای ادراری رنج میبرند، توصیه میشود مخلوط خاکشیر، خارشتر و ترنجبین را صبحها به صورت ناشتا با آب گرم میل کنند.
گزنه نیز تأثیر غیرقابلانکاری در دفع سنگ کلیه و نیز کوچک کردن پروستات دارد.
کسانی که از سنگ کلیه رنج میبرند میتوانند هر روز آب ترب بهویژه ترب سیاه میل کنند و تأثیرات آن را ببینند.
ورزشهایی مانند طناب زدن و کوهنوردی را نیز فراموش نکنید.
بیشتر بخوانید: درباره خاصیت بی نظیر آب