چه کسانی بیشتر شپش می گیرند؟

راهنمای درمان شپش 

شپش سر موجودات ریز و سفید رنگی، هستند که گاهی بر روی پوست سر یا بین موها دیده می‌شوند. این حشرات، قدرت پرواز یا جهیدن ندارند و حرکت آهسته‌ای دارند. بسیاری بر این باورند که شپش فقط در شرایط غیر بهداشتی دیده می‌شود. در حالی که واقعیت چیز دیگری است. این موجودات می‌توانند در هر محیطی و برای هر فردی اتفاق بیفتند. ارتباط نزدیک جسمی و استفاده مشترک از وسایل شخصی (مثل برس یا کلاه) از دلایل اصلی انتقال شپش به شمار می‌روند.

همچنین در بسیاری از موارد، فرد ابتدا احتمال می‌دهد شوره سر داشته باشد، اما شوره معمولا پوسته‌های کوچکی‌ است که به‌سادگی از مو جدا می‌شود. این در حالی است که شپش یا تخم آن چسبندگی بیشتری دارد. بنابراین بسیاری از افراد ابتدا میان تفاوت شپش و شوره سر دچار اشتباه می‌شوند و این موضوع، تشخیص را دیرتر می‌کند. اما در این مقاله ما قصد داریم در مورد اینکه چه کسانی بیشتر به شپش سر دچار می‌شوند و علت آن بپردازیم. سپس به علایم شپش سر و روشهای درمان اصولی آن نیز اشاره خواهیم کرد.

چه کسانی بیشتر به شپش سر دچار می‌شوند؟

1. کودکان مدرسه‌ای: تماس نزدیک در محیط‌های شلوغ و بازی‌های گروهی، کودکان را در معرض نشر شپش قرار می‌دهد.
2. کودکان پیش‌دبستانی: در این محیط‌ها هم خردسالان به‌دلیل تحرک زیاد و تماس مستقیم، بیش از دیگران با این عارضه روبه‌رو می‌شوند.
3. خانواده‌هایی با جمعیت زیاد: در خانواده‌های پرجمعیت یا اقوامی که در حریم‌های کوچک زندگی می‌کنند، گسترش شپش امکان دارد بیشتر رخ بدهد. زیرا تماس‌ها افزایش پیدا می‌کند.
4. افرادی که موی بلند دارند: در موهای بلند، این حشرات فضای بیشتری جهت حرکت دارند و دیرتر متوجه وجودشان می‌شوند.
5. افرادی که از لوازم شخصی دیگران استفاده می‌کنند: شانه، تل، روسری و کلاه اگر اشتراکی مصرف شوند، احتمال سرایت به فرد سالم را بالا می‌برند.

علائم شپش سر

یکی از بیشترین سوالاتی که تکرار می شود، این است که ” شوره ی سر چه علائمی دارد، برای پیدا کردن علائم شوره ی سر، به موارد زیر توجه کنید:

1. خارش شدید در ناحیه پوست سر: بزاق شپش هنگام تغذیه روی پوست، سبب تحریک و خارش می‌شود. این خارش‌ها به شکل ناگهانی و گاهی حتی در حالت استراحت احساس می‌شوند.
2. قرمزی و التهاب در پوست سر: خاراندن مداوم، زخم، قرمزی و گاهی عفونت‌های سطحی ایجاد می‌کند.
3. مشاهده رشک یا شپش: گاهی موقع شانه زدن یا در آیینه، می‌توان به‌وضوح رشک یا شپش بالغ را دید. رشک‌ها بیشتر به ریشه مو و نزدیک پوست سر می‌چسبند.
4. احساس قلقلک یا حرکت: بعضی افراد حرکت خزیدن این حشرات را حس می‌کنند که موجب ناراحتی می‌شود.

نکته مهم این است که بعضی افراد ممکن است نشانه خاصی نداشته باشند، یا خارش سرشان چندان شدید نباشد. همین موضوع گاهی تشخیص را سخت می‌کند.

چرا بعضی افراد دوباره دچار شپش می‌شوند؟

یکی از مشکلات رایج این است که فردی که به تازگی شپش داشته، مجدد درگیر شپش می شود که دلایل زیر را میتواند داشته باشد:

1. عدم ریشه‌کن کردن رشک: اگر رشک‌ها روی مو باقی بمانند، بعد از مدتی شپش‌های جدید سر از تخم بیرون می‌آورند.
2. استفاده مشترک از لوازم شخصی فرد آلوده: زمانی که فرد آلوده درمان شود اما دوباره تماس مستقیم با محیط درگیر داشته باشد، احتمال بازگشت شپش وجود دارد.
3. عدم شست‌وشوی وسایل: شانه، برس، کلاه، روبالشی، ملحفه و هر وسیله‌ای که در تماس با مو یا پوست سر بوده، باید دقیق تمیز شوند. در غیر این صورت، انتقال حشره ادامه پیدا می‌کند.
4. وجود افراد مبتلا در محیط زندگی: اگر دیگران در خانه یا محیط کاری هم درگیر این مشکل باشند و همگی هم‌زمان درمان نشوند، احتمال بازگشت بالاتر می‌رود.

راه‌های پیشگیری

اگر فوبیای گرفتن شپش دارید حتما نکات زیر را رعایت کنید:

• همواره وسایل شخصی را جداگانه نگه دارید: برس، شانه، سنجاق، تل، کلاه، روسری و خشک‌کن مو را به هیچ وجه در اختیار دیگران قرار ندهید.
• شست‌وشوی مرتب بدنه شانه و برس: گاهی پیش می‌آید که تخم شپش داخل شانه یا برس می‌چسبد. پاک‌سازی مداوم این لوازم اهمیت زیادی دارد.
• تمیز کردن منسوجات در تماس با مو: روبالشی، حوله و روسری را مرتب عوض کنید تا فضایی برای حضور شپش باقی نماند.
• مو را به‌طور منظم بررسی کنید: به‌ویژه کودکان را در فواصل مختلف تحت بررسی قرار دهید تا مشخص شود آیا نقطه سفیدی به مو چسبیده است یا خیر.
• عدم تماس نزدیک سر با فرد آلوده: اگر متوجه شدید فردی در خانواده یا اطرافیان دچار این مشکل است، تا زمان درمان کامل، تماس فیزیکی در بخش سر را کنترل کنید.

چرا باید شپش سریع درمان شود؟

هر چه زمان بگذرد، احتمال رشد جمعیت شپش و گسترش آن بیشتر می‌شود. التهاب‌های پوستی، قرمزی و گاهی جوش‌های چرکی در پوست سر ممکن است پیش بیاید. افزون بر این، برخی افراد به خارش شدیدی دچار می‌شوند که خواب و آسایششان را مختل می‌کند. درمان به‌موقع، از ایجاد هرگونه آسیب پوستی، عفونت و همین‌طور از بین رفتن آرامش روانی جلوگیری خواهد کرد.

باید دقت کرد در مسیر درمان، شانه و وسایل شخصی ضدعفونی شوند. حتی توصیه می‌شود ملحفه و روبالشی با آب گرم شسته شده و در معرض نور مستقیم آفتاب یا جریان هوای مناسب خشک شود.

روش‌های درمانی متداول شپش

به طور معمول برای درمان شپش از روش های زیر استفاده می شود:

1. محصولات بهداشتی ضدشپش: این گروه از محصولات بر پایه موادی هستند که روی سیستم تنفسی یا پوسته حفاظتی شپش اثر می‌گذارند و به نابودی آن کمک می‌کنند. البته برای کودکان و زنان باردار بهتر است براساس نظر متخصص عمل شود.
2. شانه‌ زدن مداوم: شانه مخصوص ضد شپش دارای دندانه‌های خیلی ریز است و گاهی بخش قابل توجهی از شپش‌های زنده و رشک‌ها را جدا می‌کند.
3. اصلاح و کوتاه‌کردن مو: اگر مو بیش از حد بلند باشد، شاید کوتاه کردن آن روند درمان را سریع‌تر کند.
4. اسپری یا لوسیون گیاهی: برخی افراد از ترکیبات طبیعی همچون روغن نارگیل یا عصاره‌های گیاهی استفاده می‌کنند؛ هرچند، این روش نیازمند استمرار و پیگیری است.

درمان های خانگی مکمل

شاید برخی روش های خانگی بتوانند در کنار روش‌های اصلی درمان، حمایتی باشند:

1. شست‌وشوی لباس ها: لباس‌ها، ملحفه و روبالشی را بعد از تماس طولانی با سر آلوده، در آب داغ بشویید.
2. خودداری از استفاده طولانی از شال یا کلاه: مواردی که پوشش سر طولانی‌مدت سبب افزایش گرما و تعریق در پوست سر می‌شود، زمینه انتشار را تشدید می‌کند.
3. جمع‌کردن مو: بستن موهای بلند یا استفاده از هدبند می‌تواند سطح تماس را کم کند.
4. بررسی همگانی در خانه: اگر یکی از اعضا مبتلا باشد، بقیه نیز نیاز به کنترل دارند تا چرخه انتقال قطع شود.

چطور به کودکان خود آموزش دهیم؟

• فرزندتان را تشویق کنید که لوازم شخصی خود را تنها برای استفاده خودش نگه دارد.
• مهم است که در محیط آموزشی، والدین یا مربیان اوضاع موهای بچه‌ها را بررسی کنند.
• اگر کودکی دچار شپش شد، بهتر است ارتباطات نزدیک را کنترل نمود و هم‌زمان موهای او را تمیز نگاه داشت.
• پاکیزگی منظم شانه و برس قبل از هربار استفاده، از شیوع دوباره جلوگیری می‌کند.

سخن پایانی:

مشکل شپش سر، گاه بسیار آزاردهنده می‌شود و تأثیر قابل توجهی بر آرامش فرد و حتی اطرافیان دارد. تماس نزدیک در محیط‌هایی مثل مهدکودک‌ها یا مدارس از عمده دلایل گسترش این حشره است. برای جلوگیری از هزینه‌های بعدی و تداوم مشکل، بهتر است از نخستین لحظه‌ای که علائمی مثل خارش، قرمزی یا خرچنگش در پوست سر دیده شد، بررسی مو آغاز شود.