دانشچی پورتال جامع تحقیق و مقاله، مطالب علمی و هنری ، وبگردی و…
همه چیز درباره عنصر تولیم (Tm)
تولیم، (به انگلیسی : Thulium) با علامت اختصاری Tm و عدد اتمی ۶۹، عنصری از جدول تناوبی در دسته فلزات است که در ادامه بیشتر با آن آشنا می شوید. با دانشچی همراه باشید.
عنصر تولیوم از عنصرهای شیمیایی جدول تناوبی است و جزو لانتانیدها میباشد. با فلزِ آن، که دارای درخشش نقرهای رنگی است، میتوان بهراحتی کار کرد و با چاقو بریده میشود. همچنین دربرابر فرسایش در هوای خشک تا حدی مقاوم بوده، از خاصیت انعطافپذیری خوبی برخوردار است.
شناسنامه تولیم
عدد اتمی: ۶۹
جرم اتمی نسبی : ۹۳/۱۶۸
ظرفيت : ۳
نوع عنصر: واسطه، خاكی كمياب، سری لانتانيدها
گروه : واسطه
دوره : ۶
چگالی نسبی: ۳۱/۹
نقطه ذوب: (F °۲۸۱۳) C °۱۵۴۵
نقطه جوش: (F °۳۵۳۷) C ° ۱۹۴۷
آلوتروپ ها : ناشناخته
تاریخچه تولیم
تولیم را “Per Teodor Cleve” شیمیدان سوئدی درسال ۱۸۷۹ هنگام جستجو برای ناخالصیهای موجود در اکسیدهای سایر عناصر خاکی کمیاب کشف نمود. ( این همان روشی بود که پیشتر “Carl Gustaf Mosander” برای کشف سایر عناصر خاکی کمیاب بکار برده بود ). Cleve کار را با از بین بردن تمامی ناخالصیهای شناخته شده اِربیا ( Er2O3) آغاز کرد و با فرآیندهای دیگری دو ماده جدید بدست آورد: یکی قهوهای و دیگری سبز.
ماده قهوه ای اکسید هولمیم بود که Cleve آنرا holmia نامید و ماده سبز ، اکسید عنصری ناشناس بود. Cleve این اکسید را thulia نامگذاری کرد و نام عنصر آن ، تولیم، از کلمه Thule که نام باستانی رومی برای سرزمینی افسانهای در نقطه ای دور دست در شمال ( شاید اسکاندیناوی ) بود، گرفته شده است.
پیدایش تولیم
این عنصر هرگز در طبیعت به شکل خالص وجود ندارد، اما در مواد معدنی و همراه سایر عناصر خاکی کمیاب به مقدار کم یافت میشود. عمدتا” بوسیله جابجایی یونی از کانیهای مونازیت ( ۰,۰۰۷% تولیم ) که در شن رودخانهها وجود دارد، استخراج میشود.
فنآوریهای استخراج و جابجایی یونی جدیدتر ، موجب جداسازی آسانتر عناصر خاکی کمیاب شده که هزینه تولید تولیم را کاهش داده است. این فلز را میتوان باروش کاهش اکسید آن بوسیله فلز لانتانیم یا بوسیله کاهش کلسیم در ظروف در بسته تهیه کرد. هیچکدام از ترکیبات تولیم از نظر تجاری مهم نیستند.
کاربردهای تولیم
از تولیم برای تولید لیزر استفاده میشده است، اما هزینههای بسیار زیاد تولید ، مانع از گسترش سایر کاربردهای تجاری آن شده است.
کاربردهای بالقوه آن ، عبارتند از:
? وقتی تولیم پایدار ( Tm-169 ) در رآکتور اتمی بمباران میشود، از آن به بعد میتواند بعنوان یک منبع تابشی در وسایل قابل حمل اشعه ایکس بکار رود.
? احتمالا” ایزوتوپ ناپایدار Tm-171 میتواند بعنوان یک منبع انرژی مورد استفاده قرار گیرد.
? Tm-169 دارای کاربرد بالقوه در مواد مغناطیسی سرامیکی به نام فریت است که در وسایل مایکرو ویو بکار میروند.
ایزوتوپ های تولیم
عنصر تولیم بطور طبیعی دارای یک ایزوتوپ پایدار Tm-169 ( فراوانی طبیعی ۱۰۰% ) و ۳۱ رادیوایزوتوپ است که پایدارترین آنها تولیم ۱۷۱ با نیمه عمر ۱,۹۲ سال ، تولیم ۱۷۰ با نیمه عمر ۱۲۸,۶ روز ، تولیم ۱۶۸ با نیمه عمر ۹۳,۱ روز و تولیم ۱۶۷ با نیمه عمر ۹,۲۵ روز میباشند. مابقی ایزوتوپهای رادیواکتیو ، نیمه عمری کمتر از ۶۴ ساعت دارند و نیمه عمر اکثر آنها نیز کمتر از ۲ دقیقه است. این عنصر دارای ۱۴ حالت متا میباشد..
حالت فروپاشی اولیه قبل از فراوانترین ایزوتوپ پایدار Tm-169 جذب الکترون و حالت اولیه پس از آن ، ارسال بتا میباشد. محصول فروپاشی اولیه قبل از Tm-169 ایزوتوپهای عنصر ۶۸( اربیم ) و محصول اولیه پس از آن ایزوتوپهای عنصر ۷۰ ( ایتربیم ) هستند.
خطرات تولیم
تولیم دارای میزان مسمومیتزایی بین ضعیف تا متوسط است و باید با آن با احتیاط رفتار شود. تولیم فلزی به شکل پودر از نظر انفجار و آتشزایی خطرناک میباشد.
پیشنهادی: همه چیز درباره عنصر لانتانعنصر تولیم ایزوتوپ و تاریخچه آن _ دانشچی
