فواید ورزش تیراندازی با کمان
تیر و کمان ورزشی است که از دیرباز در ایران و کشورهای بسیار دیگری وجود داشته است. این ورزش در قدیم بسیار مورد توجه بشر بوده و تنها به عنوان یک ورزش شناخته نمیشده، بلکه روشی بوده برای دفاع و جنگاوری و همچنین روشی برای تهیه غذای انسانها. همین دو عامل سبب شده بود که در گذشته تقریباً همه افراد استفاده از تیر و کمان را آموخته باشند و فرزندانشان را از دوران کودکی تحت تعلیم قرار دهند. اما امروزه استفاده از تیر و کمان بیشتر جنبه ورزشی به خود گرفته است.
تیراندازی با کمان چیست؟
تیراندازی با کمان یک ورزش است که از تیر و کمان برای شلیک به هدف استفاده میکند. هدف غالباً از ده دایره متحدالمرکز تشکیل شده است و بر اساس این که کمان در کدام دایره فرود میآید، امتیاز داده میشود. تیراندازی با کمان میتواند یک ورزش فردی یا گروهی باشد. این ورزش مراحلی دارد: ابتدا کماندار باید موضع مناسبی پیدا کند، سپس تیر را در کمان قرار داده، زه کمان را بگیرد، آن را بکشد، نشانهگیری کند و سپس تیر را رها کند.
قبل از اینکه کماندار بتواند تیر را رها کند، باید آن را در کمان ثابت کند. چوب تیر دارای یک بریدگی در انتهای آن است که باید به طور مناسب روی زه کمان قرار گیرد. سپس کماندار تیر و زه را به عقب میکشد، هدف را مشخص کرده و تیر را رها میکند. معمولاً در مسابقات به کمانداران ۲۰ ثانیه فرصت داده میشود تا به هر هدف شلیک کنند.
تاریخچه ورزش تیر و کمان
تیراندازی با کمان از حدود ۱۰۰۰۰ سال قبل از میلاد وجود داشته است. مردم مصر از تیر و کمان برای جنگیدن و شکار حیوانات برای تهیه غذا استفاده میکردند. در قرن ششم، مناطق دیگری از جمله چین، از تیر و کمان به عنوان یک سلاح استفاده میکردند. چین توسط رزمیکاران خود که با کمان مانور میدادند، استفاده از تیر و کمان را به ژاپن معرفی کرد، پس از آن تیر و کمان به بخشی از فرهنگ ژاپن تبدیل شد.
در قرون وسطی استفاده از تیر و کمان گسترش یافت. انگلستانیهای قرون وسطی در قرن یازدهم تمایل داشتند از کمانهای بلندی استفاده کنند که حداقل ۵/۱ متر طول داشت و ارتفاع آن به اندازه فردی بود که با کمان شلیک میکرد. کمان بلند فقط در دستان یک فرد بسیار ماهر مؤثر بود. کمانداران قرون وسطایی از کمان پولادی نیز استفاده میکردند. استفاده از کمان پولادی سادهتر از کمان بلند بود، زیرا به مهارت بالایی مانند کمان بلند نیاز نداشت.
پس از آن استفاده از تیر و کمان بر روی اسب رواج یافت. در دوران قرون وسطی، کمانداران سواره از کمانهای ضربدری استفاده میکردند. در قرن شانزدهم، با ورود سلاح گرم به زندگی بشر، استفاده از تیر و کمان به عنوان سلاح کمرنگ شد و بیشتر جنبه ورزشی و تفریحی پیدا کرد.
در دهه ۱۸۴۰ این ورزش در دربار سلطنتی انگلستان نفوذ پیدا کرد و ملکه ویکتوریا تیراندازی با کمان را به عنوان یک سرگرمی انتخاب کرد. این امر به ویژه توجه زنان را به خود جلب کرد و زنان در سراسر جهان وارد ورزش تیراندازی با کمان شدند. باشگاههای تیراندازی با کمان در سراسر دنیا گسترش یافت و به یکی از فعالیتهای مورد علاقه برای بسیاری از مردم تبدیل شد.
در ایران نیز استفاده از تیر و کمان از دیرباز مورد توجه بود. کمانداران ایرانی و مصری جزء بهترین کمانداران جهان محسوب میشدند. در شاهنامه فردوسی نیز بارها به استفاده از کمان برای جنگاوری و شکار اشاره شده است.
تجهیزات ورزش تیر و کمان
کمان انواع مختلفی دارد که در ادامه به سه نوع آن اشاره خواهد شد و سپس دیگر تجهیزات مورد نیاز این ورزش معرفی میشوند:
– کمان بلند: کمانی بزرگ که با دست کشیده میشود. این کمان تا حد زیادی توسط کمانداران انگلیسی در قرن دوازدهم تا شانزدهم استفاده میشد و یک کمان انتخابی برای سنتگرایان محسوب میشود.
– کمان ریکرو: این نوع کمان حدود ۵/۷ سانتیمتر بلندتر از کماندار است و این نمونه نیز بیشتر توسط سنتگرایان مورد استفاده قرار میگیرد.
– کمان مرکب یا کامپاند: یک کمان مدرن که از قرقرهها، چرخها و کابلها برای کشیدن و رها کردن زه کمان استفاده میکند. این کمان دارای فناوری است که دقت و برد بیشتری دارد و امروزه به طور گستردهای مورد استفاده قرار میگیرد.
تجهیزات دیگر
– تیردان یا کوئیور (Quiver): ظرفی برای نگهداری تیرها.
– محافظ بازو (Arm guard): برای محافظت از ساعد کماندار استفاده میشود.
– تیر: سلاحی که از کمان شلیک میشود. شکل اصلی آن یک بدنه چوبی دارد که در یک سر آن سر نیزه فلزی قرار گرفته و در انتهای آن چند پر قرار داده شده است.
هدف: هدف یا همان سیبل، محدودهای است که تیرانداز هدفگیری را روی آن انجام میدهد.
فواید ورزش تیراندازی با کمان
– بهبود تمرکز: حفظ تمرکز در حین شلیک برای هر تیراندازی مهم است. یک کماندار باید روی هدف و حالت بدن خود تمرکز کند و اجازه ندهد که عوامل بیرونی تمرکز او را به هم بزنند. این تمرین مداوم تمرکز، به حفظ آرامش در شرایط پرفشار زندگی کمک میکند.
– افزایش هماهنگی بین دست و چشم: هرچه یک کماندار هماهنگی بیشتری بین دست و چشم خود برقرار کند، هدفگیری بهتری خواهد داشت.
– افزایش قدرت بدنی: بازوها، سینه و شانه همگی در حین تیراندازی کشیده شده و به مدت چند ثانیه در حالت مشخصی قرار میگیرند. تکرار این عمل سبب بهبود شکلگیری عضلات و افزایش قدرت بدنی میشود.
– بهبود روابط اجتماعی: ورزش تیر و کمان هم میتواند یک ورزش فردی باشد و هم یک ورزش اجتماعی، کمانداران در طول مسابقات با یکدیگر تعامل داشته و همکاری میکنند و همین عامل سبب بهبود روابط اجتماعی میشود.
– افزایش اعتماد به نفس: مهارتهای ذهنی و فیزیکی کمانداران در طول تمرین و مسابقات بهبود مییابد، همین عامل عزت نفس این ورزشکاران را تقویت میکند.
بیشتر بدانید: در مورد ورزش تکواندو