خانه » تاریخی » تحقیق در مورد زندگی خسرو انوشیروان و اقدامات او در ایران

تحقیق در مورد زندگی خسرو انوشیروان و اقدامات او در ایران

درباره زندگی نامه خسرو انوشیروان

زندگی خسرو انوشیروان

کشور ایران در طول تاریخ خود شاهد حضور و افول شاهان فراوانی بوده که هر یک با اقدامات درست یا نادرست خود مسیری را در سرنوشت کشور و مردم را رقم زدند. یکی از این شاهان خسرو یکم معروف به خسرو انوشیروان دادگر (کسری انوشیروان هم گفته می شود) سومین فرزند قباد یکم از سلسله ساسانی است.

او با غلبه بر شورش‌های داخلی توانسته حکومت را به دست گرفته و سامان دهد. این حکمرانی زمانی آغاز شد که قباد هنوز بر سر کار بود. وی ویژگی های حکومت را در فرزند سوم خود می دید و برای استحکام و ایجاد حکومت و تلاش می کرد.

پس از مرگ قباد پسران دیگر شورش کردند و رای پدرشان را بر خلاف آیین مزدکی رایج در آن زمان عنوان کردند. اما در نهایت بزرگان حکومت خسرو یکم را به رسمیت برگزیدند.

پادشاهی انوشیروان یکی از درخشان ترین و شاخص‌ترین دوران ساسانیان و حتی تاریخ ایران به شمار می رود. برای درک بهتر، جوانب مختلف فرمانروای این پادشاه ساسانی را به اختصار بررسی خواهیم کرد.

شخصیت و منش خسرو انوشیروان

خسرو یکم همواره یک فرمانروای آرمانی در ادبیات ایران بوده است. علاقه‌ی وی به فلسفه و حکمت چنان بود که به او لقب فیلسوف افلاطونی داده شد و به فلسفه نو افلاطونی رایج در آن زمان فلسفه خسروانی یا پهلوانی گفته می‌شد. وی با آگاهی از اهمیت داد و ستد فرهنگ و تمدن با آغوش باز از مسافران و جهانگردان به ایران استقبال می کرد. به گونه‌ای که در دوره ی او روش‌های طبابت هندی، یونانی و بابلی با طب ایرانی آمیخته شد و سبب افزایش پیشرفت در این زمینه ها گشت.

با وجود این که خسرو اول حکومتش را با جنگ و کشتن برادران خود را آغاز کرد اما به علت شیوه‌هایی که در حکومت کردن و برخورد با رعایا پیش گرفت لقب دادگر بع او دادند. وی زنجیری را از بالای عمارت خویش آویخته بود تا هرگاه کسی با بی عدالتی برخورد کرد آن را به صدا درآورد تا انوشیروان آگاه شده و به آن رسیدگی کند. در زمان او اجرای قوانین بسیار سختگیرانه و دقیق پیگیری می‌شد و از به عنوان اسطوره جوانمردی و عدالت یاد میشود.

اقدامات و اصلاحات انوشیروان

وی در آغاز سلطنت تصمیم به انجام اصلاحات عمیقی در سطح کشور گرفت. به همینمنظور ابتدا با دشمن امپراتوری ایران یعنی امپراتوری رو‌م صلح کرد تا بتواند با فراغ بال به وضع داخلی کشور رسیدگی کند.
برای بررسی دقیق تر، اصلاحات را به دو بخش داخلی و خارجی تقسیم می کنیم:

اصلاحات داخلی

– سرکوب مزدکیان مزدک در زمان قباد سربرآورده و حامیان زیادی از جمله شخص قباد به دست آورده بود. او با سوء استفاده از موقعیت به کسب قدرت و قصد به منابع و ثروت مردم پرداخته بود و سرچشمه اصلی مشکلات داخلی کشور به حساب می آمد.

خسرو با سرکوب مزدکیان و بازپس‌گیری اموالی که به دست آنها تصرف شده بود، ضمن استرداد اموال به صاحبان اصلی آنها مابقی را صرف ترمیم خرابی های کشور نمود.

– تقویت ارتش از لحاظ تجهیزات و نیروی انسانی

اصلاحات فرهنگی: نظیر تبادل دانشمندان با سایر کشورها، استفاده از افراد خردمند و تحصیلکرده در راس امور و نظر ویژه به جایگاه فلسفه و حکمت در کشور

– ایجاد مدرسه طب در جندی شاپور

– اصلاح نظام مالیاتی ضبط اموال توسط بزرگان کشور و معافیت از پرداخت مالیات برای آنها، سبب فشار و ظلم به قشر ضعیف می شد. تا پیش از آن مالیات زمینداران بر اساس میزان ارائه محصول و بدون در نظر گرفتن مساحت زمین بود، اما در سیستم جدید، مالیات بر اساس اندازه زمین گرفته می شد. علاوه بر این سن پرداخت مالیات ۲۰ تا ۵۰ سال تعیین شد و میزان ثروت در پرداخت مالیات دخیل گشت.

احیای کشاورزی و اصلاح شبکه آبیاری: تغییر در نظام مالیاتی، سبب افزایش بهره برداری از زمین و ترویج سیستم آبیاری مناسب برای کشت بهتر شد.

طاق کسری: این عمارت بدون هیچگونه پنجره‌های در ۴ طبقه و به عنوان محل اقامت انوشیروان برای رسیدگی به امور کشوری و مردمی تاسیس شد. این سازه مشهورترین بنای زمان ساسانیان می باشد.

بیشتر بخوانید: ویژگی های نظام اجتماعی ایران در دوره ساسانیان

اقدامات خارجی

مقابله با هیاطله (هپتالیان یا همان هونها)
به علت برخورداری از قدرت و استحکام داخلی لازم انوشیروان از پرداخت باج به هون ها سر باز زدند و آنها نیز از آنجا که در خود توان مقابله نمی‌دیدند سکوت کردند.

فتح یمن: برای جلوگیری از دست اندازی حبشیان و به تبع آن رومی ها خسرو لشکری عظیمی را به یمن فرستاد و با دلگرم کردن یمنی ها توانست یمن را فتح کرده و سبب تسلط ایران بر راه‌های دریایی دریای سرخ و اقیانوس هند گردید.

جنگ با بیزانس (امپراتوری روم): از آنجا که طرفین، درگیر مسائل دیگری بودند در ابتدا صلح برای آنها بسیار مفید بود. اما با پیشروی لژیونهای رومی در سایر مناطق اوضاع به گونه‌ای بود که اگر انوشیروان از واکنش به روم غفلت می کرد تسلط بر اوضاع را از دست می‌داد.

اما برای جنگ با آنها بهانه ای لازم بود که این بهانه با دخالت امپراتور روم ژوستی نین بدون نظرخواهی از خسرو در نزاع بین حارث بن عمرو شاه غسان که تحت حمایه روم بود با منذرین نعمان پادشاه حیره که از ایران فرمانبرداری می کرد به دست آمد و بدین ترتیب انوشیروان با لشگری عظیم بر او حمله کرد و به آنها شکست سختی را تحمیل نمود.

نبرد لازیکا: لشگر ایران در مقابله با پیشروی های روم بار دیگر نبرد های بسیاری با لشگریان رومی در لازیکا و مناطق اطراف آن داشتند که در غالب آنها ایران پیروز شد و در نهایت به علت عدم توانایی امپراتور روم در ادامه جنگ با ایران به قرارداد صلح انجامید.

نبرد با ترکان: در ابتدا ترکان از متحدان ایران در سرکوب هپتالیان بودند و انوشیروان با خردمندی به تحکیم روابط خود از طریق ازدواج با دختر خاقان پرداخت. اما به تدریج این ترکان به دشمن درجه یک ایران تبدیل شدند و از آنجایی که در خود توان مقابله با لشکر ایران را نمی دیدند، دست اتحاد به سوی دشمن دیرینه ایران یعنی رومی ها دراز کردند.

جنگ سوم ایران و روم : با نقض قوانین قرارداد صلح از جانب ژوستی ، امپراتور روم بار دیگر جنگ در گرفت. با وجود کهولت سن (۷۰) انوشیروان توانست بار دیگر شکست سختی به رومی‌ها متحمل شود.

مرگ انوشیروان

حکومت انوشیروان سرشار از نتایجی درخشان برای ایران بود و تاریخی افتخارآمیزی را رقم زد. وی پس از ۴۸ سال پادشاهی مفید بر ایران به مرگ طبیعی درگذشت و پس از او پسرش هرمز چهارم نوه ی خاقان ترک به تخت نشست. اندرزها و نصایح خسرو به هرمز پسرش در کتابی به عنوان رساله اندرز خسرو کواتان جمع آوری شده که نشانگر شخصیت والای این پادشاه ایرانی است.

 

اختصاصی دانشچی/ نویسنده: صفیه عبدالرحیمی

ℹ️ اشتراک گذاری به دوستان خود:

دیدگاهتان را بنویسید

نشانی ایمیل شما منتشر نخواهد شد. بخش‌های موردنیاز علامت‌گذاری شده‌اند *