تمدن سند از عجیبترین و درخشانترین تمدنها
در میان تمدنهای به وجود آمده در دنیا، یکی از عجیبترین و درخشانترین تمدنها، تمدن دره سند میباشد. این تمدن منحصر بفرد، دارای ویژگیها و دستاوردهایی بوده است، که تاکنون نیز باستانشناسان از وصف آن قاصرند.
تمدن درهی سند، از شگفتیهای معماری در دنیا به شمار میرود. این تمدن در ۲۶۰۰ سال پیش از میلاد، در کنار رود سند آغاز شده است و جز ۴ تمدن بزرگ و باستانی به شمار میرود.
آغاز تمدن دره ی سند
تمدن سند در قسمتهایی از پاکستان کنونی در شهرهای مهنجو_درو و هرپا آغاز شد و تا مجاورت رود گنگ نیز پیشروی کرد. تمدن درهی سند به تمدن هاراپان مشهور است و در واقع جزو اولین سکونتگاههای دائمی محسوب شده و به نوعی میتوان آن را پایه گذار شهرنشینی دانست. تمدن هاراپان اصل و اساس فرهنگ بلوچ کنونی می باشد این تمدن حدود ۱۶۰۰ سال عمر دارد. در ادامه به نکات اعجابآور در خصوص این تمدن خواهیم پرداخت.
دستاوردهای مهم تمدن سند
در کندوکاوها و کاوشهای انجام شده، پیرامون تمدن سند، محققان نتایج عجیب و جالبی به دست آوردند. این تمدن در ساخت بناهای مسکونی از مهندسی پیشرفتهای استفاده کرده است که در هزارههای بعد، تمدنهای دیگر نیز نتوانسته بودند به آن دست یابند. این ساخت و سازهای خارق العاده بر روی نقاط مرتفع بنا شده است. معابر منظم و یک اندازه و استفاده از آجرهای همسان، سبب ایجاد ظاهری منظم و آراسته در شهر شده است. اغلب منازل دارای یک دیوار بیرونی برای محافظت از باران، گرد و غبار و سروصدا بوده اند.
یکی دیگر از عجایب معماری تمدن سند، وجود زهکشی کامل زیر شهر بوده است. به طوری که تمام خانهها توالت و حمام داشته و آب مصرفی آنها از طریق سیستم فاضلاب وارد چرخهی کشاورزی میشده است. این موضوع اثبات کنندهی اهمیت بهداشت فردی و اهمیت استفاده ی مناسب از منابع آب میباشد.
یکی از آثار کشف شده از تمدن سند، حمام بزرگ موهنجو_درو است، که دارای یک مخزن آب عمومی به عمق ۲.۵ متر بوده است. این حمام احتمالا برای استحمام، قبل از مناسک و مراسم مذهبی بنا نهاده شده است. در کاوشهای تمدن درهی سند آثار گوناگون از جنس مس، سرب، برنز و قلع یافت شده است که ثابت میکند مردم در این بازه زمانی به خوبی با فلز کاری و استفاده از فلزات و ذوب آنها آشنا بودهاند.
معروفترین اثر به جا مانده از این فلز کاریها، تندیس “دختر رقاص” است که تندیسی فلزی از پیکره یک دختر در حالت ایستاده است دستهای دختر مملو از زیورآلاتی است که در امروزه در هند نیز استفاده بسیار دارد.
استفاده از سیستم اندازه گیری نیز از عجایب این تمدن است. در کاوشهای باستانی از این منطقه، میلهای مسی به مانند خط کش یافت شده که دارای درجهبندی دقیق میباشد. ابعاد آجرهای استفاده شده در بناها با ابعاد این خط کش متناسب بوده است. اما مهمترین و بزرگترین نقطه قوت و تمایز این تمدن از دیگر تمدنها، وجود نداشتن ارتش و جنگ افزار در بین مردم بوده است. چنین صلح و آرامشی در تمام دنیا منحصر به فرد بوده است. به نظر میرسد، این تمدن، دارای یک برابری اجتماعی و روابط کاملاً سالم و سازگارانه بوده است و مردم در مساوات به سر میبردهاند.
فروپاشی
تمدن درهی سند یا هارپان به طرز نامشخصی از بین رفته است و هیچ دلیلی برای نابودی آن به دست نیامده است. چندی پیش، نظریه مطرح شد که بر طبق آن گفته میشد، یک سلسله هندو_اروپایی، به مردم دره سند حمله کردهاند، که این سبب نابودی این تمدن شده است. اما با کشف ۳۷ اسکلت و جمجمه مشخص شد، این جمجمهها بر اثر فرسایش دچار آسیب شدهاند و هیچ اثری از اعمال خشونت بر روی آنها به چشم میخورد و در نتیجه این نظریه رد شد.
همانطور که در بالا اشاره شد این تمدن بدون هیچ فرضیهای برای نابودی و انحطاط، از بین رفت و بقایای این تمدن نیز در حال حاضر از عجایب باستان شناسی به شمار میرود.
بیشتر بخوانید: درباره تمدن میسنی ها