دانشچی پورتال جامع تحقیق و مقاله، مطالب علمی و هنری ، وبگردی و…
در این مقاله به زبان ساده توضیح داده می‌شود که چرا زمان کاشت ایمپلنت بعد از کشیدن دندان برای همه یکسان نیست. از ایمپلنت فوری در همان روز کشیدن دندان تا کاشت زودهنگام حدود ۲ تا ۳ ماه بعد و کاشت تأخیری پس از ۳ تا ۶ ماه، همه به شرایط استخوان فک، وجود عفونت، بیماری‌های زمینه‌ای و طرح درمان بستگی دارند. تفاوت این سناریوها، مدت جوش خوردن ایمپلنت، نقش پیوند استخوان و مراقبت‌های بین کشیدن دندان و جراحی ایمپلنت بررسی شده و در پایان، توصیه می‌شود تصمیم نهایی فقط بر اساس معاینه و مشاوره با متخصص ایمپلنت گرفته شود.
اگر همه‌چیز ایده‌آل باشد، بعضی بیماران می‌توانند همان روز کشیدن دندان ایمپلنت بگذارند (ایمپلنت فوری)، اما در بسیاری از موارد، زمان معمول حدود ۲ تا ۳ ماه بعد است و اگر استخوان ضعیف باشد یا نیاز به پیوند استخوان داشته باشید، این فاصله می‌تواند ۳ تا ۶ ماه یا حتی بیشتر طول بکشد. این‌که شما دقیقاً در کدام گروه قرار می‌گیرید، به وضعیت استخوان فک، عفونت، بیماری‌های زمینه‌ای و طرح درمان دندانپزشک بستگی دارد. در ادامه، تمام این سناریوها را باز می‌کنیم.
چرا زمان کاشت ایمپلنت بعد از کشیدن دندان برای همه یکسان نیست؟
بعد از کشیدن دندان، چند اتفاق مهم در استخوان و لثه رخ می‌دهد:
- حفره محل ریشه پر از لخته خون می‌شود و روند ترمیم شروع می‌شود.
- در چند هفته اول، لثه بسته می‌شود و التهاب کم می‌شود.
- در چند ماه اول، استخوان به‌سرعت تحلیل می‌رود و ارتفاع و عرض آن کمتر می‌شود.
از طرفی، برای موفقیت ایمپلنت باید:
- استخوان کافی برای نگهداری پیچ تیتانیومی وجود داشته باشد.
- عفونت فعال در محل نباشد.
- شرایط عمومی بدن (مثل دیابت، سیگار، داروهای خاص) کنترل شده باشد.
به همین دلیل، متخصص ایمپلنت برای هر بیمار، بین سه زمان‌بندی اصلی یکی را انتخاب می‌کند: ایمپلنت فوری، ایمپلنت زودهنگام، یا ایمپلنت تأخیری.
سناریو اول: ایمپلنت فوری؛ همان روز کشیدن دندان
در ایمپلنت فوری، دندانپزشک در یک جلسه، دندان را می‌کشد و بلافاصله ایمپلنت را در همان حفره قرار می‌دهد. این روش از نظر بیمار بسیار جذاب است؛ چون:
- تعداد جراحی‌ها کمتر می‌شود.
- طول کلی درمان کوتاه‌تر است.
- فرم لثه و بافت نرم بهتر حفظ می‌شود و نتیجه زیبایی‌تر است.
اما این روش برای همه مناسب نیست. معمولاً شرایط زیر لازم است:
- دیواره استخوان اطراف ریشه نسبتاً سالم و کامل باشد.
- عفونت حاد و شدید در ناحیه وجود نداشته باشد.
- تراکم استخوان فک برای گرفتن ثبات اولیه ایمپلنت کافی باشد.
- بیمار سیگاری سنگین یا مبتلا به بیماری کنترل‌نشده (مثلاً دیابت شدید) نباشد.
اگر این شرایط فراهم باشد، ممکن است واقعاً در همان روز کشیدن دندان ایمپلنت در فک شما قرار بگیرد، ولی تاج نهایی (روکش) بعد از چند ماه، و پس از جوش خوردن با استخوان، گذاشته خواهد شد.
سناریو دوم: ایمپلنت زودهنگام؛ حدود ۲ تا ۳ ماه بعد از کشیدن دندان
در بسیاری از بیماران، ایمپلنت نه همان روز، و نه خیلی دیر، بلکه حدود ۲ تا ۳ ماه بعد از کشیدن دندان انجام می‌شود. این زمان کمک می‌کند:
- لثه ترمیم شود و التهاب کاملاً بخوابد.
- عفونت‌های خفیف یا آسیب بافت نرم فرصت ترمیم پیدا کند.
یکی از کلینیک‌های تخصصی جراحی فک و ایمپلنت در آمریکا، سه سناریوی زمانی (فوری، زودهنگام و تأخیری) را این‌گونه برای بیماران خود توضیح می‌دهد. به نقل از وب‌سایت novaomsburke:
«اگر استخوان و لثه شرایط خوبی داشته باشند، ایمپلنت می‌تواند همان روز کشیدن دندان قرار داده شود. در روش کاشت زودهنگام، معمولاً ایمپلنت حدود دو تا سه ماه پس از کشیدن دندان گذاشته می‌شود تا لثه و بافت‌های حمایتی فرصت ترمیم پیدا کنند. وقتی استخوان تحلیل بیشتری پیدا کرده باشد یا نیاز به پیوند استخوان وجود داشته باشد، ممکن است لازم باشد سه تا شش ماه برای کاشت ایمپلنت صبر کنیم.»
این مدل «زودهنگام» در خیلی از بیماران، انتخاب متعادل و منطقی است؛ چون هم فرصت ترمیم وجود دارد و هم زمان کلی درمان زیاد طولانی نمی‌شود.
سناریو سوم: ایمپلنت تأخیری؛ ۳ تا ۶ ماه یا بیشتر بعد از کشیدن دندان
گاهی شرایط محل دندان اصلاً ایده‌آل نیست:
- عفونت مزمن یا ضایعه بزرگ در انتهای ریشه وجود داشته است.
- دندان سال‌ها خراب بوده و استخوان اطراف به‌شدت تحلیل رفته است.
- بیمار نیاز به پیوند استخوان یا روش‌های بازسازی پیچیده‌تر دارد.
در این موارد دندانپزشک ترجیح می‌دهد:
- ابتدا دندان را بکشد و ناحیه را پاک‌سازی کند.
- در صورت لزوم پیوند استخوان انجام دهد.
- چند ماه صبر کند تا استخوان جدید شکل بگیرد.
- سپس ایمپلنت را در استخوان ترمیم‌شده قرار دهد.
در این حالت، فاصله بین کشیدن دندان تا کاشت ایمپلنت می‌تواند حدود ۳ تا ۶ ماه (و گاهی بیشتر) باشد؛ و بعد از کاشت ایمپلنت هم معمولاً ۳ تا ۶ ماه دیگر برای جوش خوردن آن با استخوان (اُسیواینتگریشن) لازم است.
مدت جوش خوردن ایمپلنت چقدر است؟
حتی وقتی ایمپلنت خیلی زود بعد از کشیدن دندان گذاشته می‌شود، باز هم باید چند ماه صبر کرد تا با استخوان جوش بخورد. این مرحله همان چیزی است که طول درمان ایمپلنت را نسبت به روش‌هایی مثل بریج کمی طولانی‌تر می‌کند، اما در عوض پایداری بالاتری می‌دهد.
کلینیک دندانپزشکی آتیسا به‌عنوان یک مرکز درمانی معتبر، روند ترمیم ایمپلنت را این‌طور برای بیماران توضیح می‌دهد. به نقل از وب‌سایت atisaclinic:
«بعد از کشیدن دندان، بافت لثه به‌تدریج شروع به ترمیم می‌کند. این فرآیند معمولاً بین ۲ تا ۴ هفته زمان می‌برد تا لثه حالت اولیه‌ی خود را پیدا کند. در روش کاشت فوری ایمپلنت، پایه‌ی ایمپلنت بلافاصله درون استخوان قرار می‌گیرد و لثه هم‌زمان شروع به ترمیم در اطراف آن می‌کند.»
بنابراین، حتی اگر ایمپلنت شما یک هفته بعد از کشیدن دندان گذاشته شده باشد، برای استفاده از روکش نهایی باید چند ماه صبر کنید تا این اتصال استخوانی محکم شود.
عوامل اصلی که تعیین می‌کنند «چند روز/ماه» بعد می‌توانید ایمپلنت بگذارید
قبل از این‌که جدول زمان‌بندی را ببینیم، مهم است بدانید دندانپزشک هنگام تصمیم‌گیری چه چیزهایی را بررسی می‌کند. مهم‌ترین عوامل عبارت‌اند از:
- مقدار و کیفیت استخوان فک در ناحیه مورد نظر
- وجود یا عدم وجود عفونت حاد یا مزمن
- سلامت لثه و بافت نرم اطراف دندان
- موقعیت دندان (قدامی زیبایی‌محور یا مولر انتهایی)
- وضعیت عمومی بدن: دیابت، پوکی استخوان، داروهای خاص (مثل بيس‌فسفونات‌ها)، سیگار و…
- نوع طرح درمان (تک دندان، چند دندان، پروتز کامل ثابت و…)
همانطور که در بلاگی در سایت بازتاب یار اشاره شده است:
«در بسیاری از بیماران پس از کشیدن دندان، استخوان فک کافی برای ایمپلنت وجود ندارد. در این موارد، دندانپزشک پیوند استخوان انجام می‌دهد و سپس چند ماه صبر می‌کند تا استخوان جدید با فک یکپارچه شود. پس از آن ایمپلنت با موفقیت بیشتری انجام خواهد شد.»
جدول مقایسه زمان‌بندی‌های مختلف کاشت ایمپلنت بعد از کشیدن دندان
در این جدول، سه سناریوی اصلی زمان کاشت ایمپلنت را به‌صورت خلاصه می‌بینید؛ اعداد «حدودی» هستند و می‌توانند بسته به شرایط هر بیمار تغییر کنند.
| نوع کاشت ایمپلنت | بازه زمانی تقریبی بعد از کشیدن دندان | مناسب برای چه شرایطی / نکات مهم |
| ایمپلنت فوری | همان جلسه کشیدن یا حداکثر چند روز اول | استخوان سالم و کافی، عفونت حاد نداشته باشد، بیمار همکاری خوب و بهداشت مناسب داشته باشد؛ تکنیک حساس‌تر و نیاز به جراح باتجربه دارد. |
| ایمپلنت زودهنگام | حدود ۴ تا ۱۲ هفته (۲ تا ۳ ماه) | وقتی لثه و بافت نرم نیاز به ترمیم دارند یا عفونت قبلی باید کاملاً بخوابد، اما نمی‌خواهیم استخوان خیلی تحلیل برود. |
| ایمپلنت تأخیری / دیرهنگام | حدود ۳ تا ۶ ماه یا بیشتر | وجود تحلیل استخوان، ضایعه بزرگ، نیاز به پیوند استخوان؛ زمان درمان طولانی‌تر، اما امکان آماده‌سازی بهتر استخوان و افزایش شانس موفقیت. |
چند مثال ساده برای درک بهتر
گاهی یک مثال واقعی، بهتر از چند صفحه تئوری موضوع را جا می‌اندازد. تصور کنید:
- مثال ۱ – دندان جلو که بر اثر ضربه شکسته است
فردی جوان، سالم و غیرسیگاری، دندان جلو را در اثر ضربه از دست داده، عفونت فعال هم ندارد و استخوان تقریباً سالم است. در این حالت، احتمال انتخاب ایمپلنت فوری بالاست تا نتیجه زیبایی بهتری حاصل شود. - مثال ۲ – دندان آسیای پوسیده با عفونت مزمن
دندان مولر پایین سال‌ها خراب بوده، قبلاً هم چند بار عصب‌کشی ناموفق شده و در انتهای ریشه ضایعه بزرگ دیده می‌شود. بعد از کشیدن دندان احتمالاً چند ماه باید صبر کرد و شاید پیوند استخوان انجام داد؛ اینجا ایمپلنت تأخیری شایع‌تر است. - مثال ۳ – دندان با عفونت کنترل‌شده و استخوان نسبتاً مناسب
در این سناریو ممکن است دندانپزشک بعد از پاک‌سازی و چند هفته پیگیری، تصمیم بگیرد ۲ تا ۳ ماه بعد از کشیدن دندان ایمپلنت را بگذارد؛ یعنی در محدوده کاشت زودهنگام.
بین کشیدن دندان و کاشت ایمپلنت چه کارهایی باید بکنیم؟
معمولاً چند هفته یا چند ماه فاصله‌ای بین کشیدن دندان و کاشت ایمپلنت وجود دارد. این فاصله «وقت تلف شده» نیست؛ می‌توانید با چند کار ساده، شرایط استخوان و لثه را برای ایمپلنت بهتر کنید.
قبل از لیست نکات، به این موضوع دقت کنید:
هر چه وضعیت دهان و بدن شما در این فاصله بهتر باشد، احتمال موفقیت ایمپلنت و سرعت ترمیم بالاتر می‌رود.
نکات مهمی که باید رعایت کنید:
- تمیز نگه‌داشتن محل کشیدن دندان طبق دستور دندانپزشک (مسواک نرم، دهانشویه در صورت تجویز، پرهیز از سیگار)
- کنترل دیابت، فشار خون و سایر بیماری‌های زمینه‌ای طبق نظر پزشک معالج
- خودداری از جویدن مواد بسیار سفت روی ناحیه عمل
- مراجعه منظم برای معاینه و رادیوگرافی طبق زمان‌بندی توصیه‌شده
- در صورت تجویز، استفاده صحیح از آنتی‌بیوتیک و مسکن و تکمیل دوره دارو
آیا همیشه ایمپلنت فوری بهتر است؟
شاید به‌نظر برسد که هرچه زودتر ایمپلنت گذاشته شود، بهتر است؛ اما مطالعه‌های معتبر نشان داده‌اند که:
- نرخ موفقیت ایمپلنت در حالت‌های فوری، زودهنگام و تأخیری، در مجموع حدود ۹۵٪ است و تفاوت‌ها زیاد نیستند، اگر مورد درست انتخاب شود.
- در برخی بررسی‌ها، ایمپلنت‌های تأخیری کمی «باثبات‌تر» گزارش شده‌اند، اما ایمپلنت‌های فوری می‌توانند نتیجه زیبایی بهتری بدهند، به‌ویژه در ناحیه دندان‌های جلو
بنابراین، به‌جای این‌که فقط به دنبال «سریع‌ترین حالت» باشید، بهتر است به «بهترین حالت برای شرایط خودتان» فکر کنید. این تصمیم را باید همراه با جراح یا ایمپلنتولوژیست براساس معاینه، عکس سه‌بعدی (CBCT) و وضعیت عمومی بدن بگیرید.
پرسش‌های کوتاه و پاسخ‌های سریع
۱. واقعاً «چند روز» بعد از کشیدن دندان می‌توان ایمپلنت کرد؟
اگر منظور ایمپلنت فوری باشد، در همان روز یا در چند روز اول پس از کشیدن دندان این کار انجام می‌شود؛ اما فقط وقتی شرایط استخوان و لثه مناسب باشد. در غیر اینصورت، معمولاً صحبت از «چند هفته یا چند ماه» است، نه چند روز.
۲. اگر عفونت داشته باشم، دیگر نمی‌توانم ایمپلنت بگذارم؟
نه؛ در بسیاری از موارد بعد از پاک‌سازی و درمان عفونت، می‌توان ایمپلنت گذاشت؛ فقط زمان آن به تعویق می‌افتد و شاید نیاز به پیوند استخوان یا درمان‌های تکمیلی باشد.
۳. از زمان کشیدن دندان تا پایان کار ایمپلنت چقدر طول می‌کشد؟
بسته به نوع زمان‌بندی، ممکن است از حدود ۴–۵ ماه (در ایمپلنت فوری با ترمیم زودهنگام) تا حدود یک سال (در موارد پیوند استخوان و تأخیر طولانی) طول بکشد.
جمع‌بندی
- پاسخ کوتاه به سؤال «چند روز بعد از کشیدن دندان می‌توان ایمپلنت کرد؟» این است که از همان روز کشیدن تا حدود ۶ ماه بعد، بسته به شرایط دهان و بدن شما، گزینه‌های مختلفی وجود دارد.
- برای برخی بیماران، ایمپلنت فوری بهترین انتخاب است؛ برای عده‌ای دیگر، ۲ تا ۳ ماه بعد (ایمپلنت زودهنگام) یا حتی ۳ تا ۶ ماه و بیشتر (ایمپلنت تأخیری) منطقی‌تر است.
- کیفیت استخوان، وجود عفونت، بیماری‌های زمینه‌ای و تجربه جراح، همه در این تصمیم دخیل‌اند.
- مهم‌تر از «تعجیل» در کاشت ایمپلنت، انتخاب زمان مناسب برای شما و رعایت دقیق مراقبت‌های قبل و بعد از درمان است.
اگر دندان شما به‌تازگی کشیده شده یا قرار است کشیده شود، بهترین کار این است که خیلی زود با یک دندانپزشک یا متخصص ایمپلنت مشورت کنید تا بر اساس عکس و معاینه، یک نقشه راه شخصی و واقع‌بینانه برای زمان‌بندی ایمپلنت دریافت کنید.
