جواب به سوالات و فعالیت درس دوم فارسی دوازدهم نظری ( پاسخ ها به صورت گام به گام )
پاسخگویی به سوالات درس دوم کتاب فارسی دوازدهم مست و هُشیار صفحات ۱۹، ۲۰، ۲۱، ۲۲، ۲۳ با دانشچی همراه باشید.
جواب سوالات فارسی دوازدهم درس دوم مست و هُشیار ( پاسخ گام به گام )
شعر «مست و هُشیار» ص ۱۹
دانشآموز عزیز برای خواندن معنی شعر «مست و هُشیار» در سایت دانشچی بر روی لینک زیر ضربه بزنید.
کارگاه متنپژوهی درس دوم ص ۲۰
قلمرو زبانی ص ۲۰
۱- معنای واژههای مشخّص شده را بنویسید.
گر بدین حال تو را محتسب اندر بازار بیند، بگیرد و حد زند. خواجه نظام الملک توسی
📗 پاسخ:
محتسب: مأمور حکومتی شهر که کار او نظارت بر اجرای احکام دین و رسیدگی به اجرای احکام شرعی بود
حد: کیفر و مجازات شرعی برای گناهکار و مجرم
از بهر تو صدبار ملامت بکشم / گر بشکنم این عهد، غرامت بکشم مولوی
📗 پاسخ: غرامت: مالی که بابت خسارت داده یا گرفته میشود؛ تاوان
۲- فعلهای مشخّص شده را از نظر کاربرد معنایی بررسی کنید.
گفت: «نزدیک است والی را سرای، آنجا شویم» گفت: «والی از کجا در خانه خمّار نیست؟»
📗 پاسخ: شویم: برویم ـ نیست: بودن، حضور یافتن
زاهد ظاهرپرست از حال ما آگاه نیست در حق ما هرچه گوید جای هیچ اکراه نیست حافظ
📗 پاسخ: نیست در مصرع اول به معنای نمیباشد (فعل اسنادی) ـ نیست در مصراع دوم به معنای وجود ندارد (فعل غیراسنادی)
ریشههای ما به آب / شاخههای ما به آفتاب میرسد / ما دوباره سبز میشویم قیصر امینپور
📗 پاسخ: میشویم: میگردیم (فعل اسنادی)
قلمرو ادبی ص ۲۰
۱- سروده زیر را از نظر شیوه گفتوگو، با متن درس مقایسه کنید؛ سپس بنویسید این نوع گفتوگو در اصطلاح ادبی چه نام دارد؟
نخستین بار گفتش کز کجایی؟ / بگفت از دار مُلکِ آشنایی
بگفت آنجا به صنعت در چه کوشند؟ / بگفت انده خرند و جان فروشند
بگفتا جانفروشی در ادب نیست / بگفت از عشقبازان این عجب نیست
بگفت از دل شدی عاشق بدینسان؟ / بگفت از دل تو میگویی، من از جان
بگفتا دل ز مهرش کی کنی پاک؟ / بگفت آنگه که باشم خفته در خاک
بگفت او آنِ من شد زو مکن یاد / بگفت این، کی کند بیچاره فرهاد؟
چو عاجز گشت خسرو در جوابش / نیامد بیش پرسیدن صوابش
به یاران گفت کز خاکی و آبی / ندیدم کس بدین حاضر جوابی
📗 پاسخ: هر دو سروده، گفتوگو میان دو نفر را بیان میکند که اولی میخواهد بر حق بودن سخنان خود را اثبات کند و دومی با هوشیاری و ذکاوت پاسخ میدهد. این گفتوگو در اصطلاح ادبی «مناظره» نام دارد.
۲- متن درس از نظر شیوه بیان (جِد ـ طنز) با این سروده حافظ چه وجه اشتراکی دارد؟
با محتسبم عیب مگویید که او نیز پیوسته چو ما در طلب عیش مدام است
📗 پاسخ: هر دو سروده، به شیوه بیان طنز به یکی از مشکلات اجتماع اشاره و مأموران حکومتی را در این زمینه، نالایق، ناآگاه به احکام شرع و فاسد معرفی میکنند.
قلمرو فکری ص۲۱
۱- هر یک از مصراعهای زیر، به کدام پدیده اجتماعی زمان شاعر اشاره دارد؟
گفت: «دیناری بده پنهان و خود را وارهان» 📗 پاسخ: (رشوهخواری مأموران حکومتی)
گفت: «جرم راه رفتن نیست، ره هموار نیست.» 📗 پاسخ: (فراهم بودن زمینههای انحراف و فساد در جامعه، نامساعد بودن اوضاع اجتماعی برای سالم زندگی کردن)
۲- در هر یک از بیتهای زیر، بر چه موضوعی تأکید شده است؟
بیت هشتم ← 📗 پاسخ: ارزش عقل و دانایی و بیارزشی ظاهر
بیت نهم ← 📗 پاسخ: کار حرام، کم یا زیاد باید ترک شود و مقدار کم آن هم ناپسند است و گناه محسوب میشود و مأمور حکومتی از این حکم شرعی اطلاع نداشت.
۳- درباره ارتباط موضوعی متن درس با هر یک از بیتهای زیر توضیح دهید.
دور شو از برم ای واعظ و بیهوده مگوی من نه آنم که دگر گوش به تزویر کنم حافظ
📗 پاسخ: ریاکاری، دورویی و نیرنگبازی مسئولین حکومت و نصیحتگویان را بیان میکند.
گفت مست: «ای محتسب، بگذار و رو از برهنه کی توان بردن گرو؟» مولوی
📗 پاسخ: تهیدستی مردم جامعه و فساد و رشوهخواری مسئولین حکومت را بیان میکند.
شعرخوانی «در مکتب حقایق» ص ۲۲
دانشآموز عزیز برای خواندن معنی شعر «در مکتب حقایق» در سایت دانشچی بر روی لینک زیر ضربه بزنید.
درک و دریافت ص ۲۳
۱- برای خوانش این شعر، چه نوع آهنگ و لحنی را برمیگزینید؟ دلیل خود را بنویسید.
📗 پاسخ: لحن و آهنگ تعلیمی چون این شعر بیانگر پند و اندرز است و به مطالبی اشاره دارد که برای زندگی سعادتمند و موفق مفید هستند و خواندن آن با لحن تعلیمی و آرام، باعث میشود نکات مهم آن در شنونده تأثیر بگذارد.
۲- مفهوم مشترک هر یک از گروه بیتهای زیر را بیان کنید.
الف) بیتهای سوم و پنجم 📗 پاسخ: (برای رسیدن به کمال انسانی و درک حقایق معنوی باید تعلقات مادی را ترک کرد)
ب) بیتهای ششم و نهم 📗 پاسخ: (در مسیر رسیدن به کمال و درک حقایق معنوی به خداوند و رحمت بیپایانش اعتماد و توکل کن و مطمئن باش که حتی اگر نابود شوی و هستیات دگرگون شود، کمال و سعادت تو در همین است)
جواب درسهای بعدی فارسی دوازدهم دانلود PDF کتاب فارسی دوازدهم