تحقیق در مورد سنگ های رسوبی

سنگ‌های رسوبی و مواد تشکیل دهنده آنها

محققین سالهاست که برای دست یافتن به تاریخچه زمین از سنگ‌های رسوبی استفاده می‌کنند که مانند یک لایه نازک، سطح زمین را پوشانده‌اند. هر کدام از لایه‌های این سنگ‌ها حقایق متفاوتی از وقایع زمین شناسی را در اختیار زمین‌شناسان قرار می‌دهند. سنگهای رسوبی یکی از سه نوع سنگ اصلی تشکیل دهنده پوسته زمین به همراه سنگهای آذرین و دگرگونی هستند. ما در این مطلب با نحوه تشکیل و کاربرد این سنگ‌ها آشنا خواهیم شد.

سنگ رسوبی چیست؟

سنگ‌های رسوبی، سنگ‌های طبیعی هستند که بر اثر ته‌نشین شدن تدریجی موادی مانند املاح معدنی، بقایای جانداران و گیاهان در طول سالیان متمادی در اعماق رودخانه‌ها و دریاها به ‌وجود می‌آیند. موادی که به ‌تدریج از طریق رودها به دریاها وارد می شوند یا در همان دریا وجود دارند، به دلیل سنگینی آب، فشرده می‌شوند روی هم قرار می‌گیرند و پس از سفت شدن به‌ مرور زمان تبدیل به سنگ‌‌های لایه ‌لایه می‌شوند. ریگ، شن، سنگ‌های آهکی و کنگلومرا نمونه‌هایی از سنگ‌های رسوبی هستند..

نحوه تشکیل شدن سنگ‌های رسوبی

چگونگی تشکیل شدن سنگ‌های رسوبی فرآیندی جذاب و پیچیده است که دارای چنین مرحله است.

در ابتدا موادی (بقایای جانداران و گیاهان، املاح معدنی) که در طول زمان فرسایش شده‌اند، توسط باد، آب، یخ و گاهی پرندگان و حیوانات حمل می‌شوند تا در نهایت به محلی می‌رسند که حامل و عامل انتقال (باد، آب، یخ‌ها، پرندگان و حیوانات) قدرت خود را برای حمل این مواد از دست می‌دهد و این مواد در مکانی ساکن می‌شوند. همه این مراحل به صورت تصادفی رخ می‌دهد و عاملین حمل هیچ نقشی در آن ندارند.

بعد ساکن شدن، مواد شروع به انباشته شدن می‌کنند. طی سالیانی که می‌گذرد مواد انباشته شده بیشتر می‌شوند و تولید رسوبات بیشتری می‌کنند. فشار ناشی از مواد اطراف و مواد انباشته شده سطوح بالاتر، رسوبات پایین‌تر را فشرده‌تر می‌کنند. این موضوع باعث محکم شدن مواد و لایه‌های ته نشین شده روی یکدیگر می‌شود.

تحت تاثیر سنگینی وزن لایه‌های جدید بر روی لایه‌های قدیمی زیرین، آن‌ها آب خود را از دست می‌دهند و با سفت شدن تبدیل به سنگ می‌شوند.

روش دیگر برای تشکیل بعضی سنگ‌ها این است که مواد محلول موجود در آب دریاها مانند سنگ گچ و سنگ نمک بر اثر بخار شدن آب دریا رسوب می‌کنند و سنگ‌ها را تشکیل می‌دهند.

انواع سنگ‌های رسوبی

• محل تشکیل سنگ‌ها، جنس و ترکیبات مواد رسوب شده، مدت زمان و حد فشردگی لایه‌ها در نوع و ویژگی‌های سنگ‌ها تاثیرگذار است.
• رسوبات سیلیسی آواری، که گل سنگ‌ها، برش‌ها، کنگلومراها و ماسه سنگ‌ها در این گروه جای دارند.
• رسوبات بیوشیمیایی تشکیل شده از مواد آلی، سنگ ‌های آهکی، زغال، شیل نفتی و فسفات‌ها را شامل می‌شوند.
• رسوبات شیمیایی شامل سنگ‌های تبخیری و آهن‌دار که تراورتن و سنگ نمک نمونه‌ای از آن هستند.
• رسوبات آذرآواری که رسوبات ریزشی (پیروکلاستیک)، رسوبات جریانی (ولکانی کلاستیک)، هیدروکلاستیک، رسوبات اتوکلاستیک و رسوبات اپی کلاستیک نمونه هایی از آین نوع رسوبات هستند.

ویژگی سنگ های رسوبی

زمانی که نوع سنگ‌ها متفاوت باشند، طبیعی است که ویژگی‌های آنها نیز متفاوت باشند. در اینجا به ویژگی‌های مشترک این سنگ‌ها اشاره شده است.

– داشتن ظاهری لایه لایه و وجود بقایای فسیلی در درون سنگ‌ها، بارزترین ویژگی این سنگ‌هاست که سبب ایجاد تنوع در طرح و رنگ این سنگ‌ها نیز شده است.

– مقرون به صرفه بودن و قابلیت دسترسی آسان، مقاومت بالا در شرایط آب و هوایی مختلف (گرما، رطوبت، سرما و یخبندان)، قابلیت انعطاف و شکل‌پذیری آسان، مقاوم در برابر حرارات و غیرقابل اشتعال و استحکام و مقاومت بالا از ویژگی‌های این سنگ‌هاست.

کاربردهای گوناگون سنگ رسوبی

انسان ها از همان ابتدای پیدایش تمدن بشری برای ساخت خانه‌ و سرپناه از سنگ استفاده کرده‌اند. در واقع سنگ‌ها در همه دنیا جزو اصلی‌ترین مصالح ساختمانی به‌ شمار می‌روند و امروزه نیز جایگاه بسیار خوبی در صنعت ساخت و ساز ساختمان‌ها دارند.

ساخت ستون‌های مقاوم، به عنوان کفپوش در نماهای داخلی و خارجی ساختمان، راه پله‌ها و به عنوان عایق صوتی و حرارتی برخی از کاربردهای این سنگ‌هاست.

همچنین سنگ‌های رسوبی علاوه بر صنعت ساخت و ساز در صنایع دیگری مانند کشاورزی، صنعت کاغذسازی، معدن، راه‌سازی کاربرد دارند.

در پایان باید افزود که سنگ‌های رسوبی از لایه‌های مختلفی ایجاد شده‌اند که هر کدام از این لایه‌ها، ترکیبات منحصر به فرد خود را دارند. این سنگ‌ها تقریباً تمام سطح قاره‌ها را پوشش داده‌اند و منبع اصلی دست یافتن به تاریخچه زمین و حیات بشر هستند و کاربردها و جایگاه مهمی برای بشریت دارند.

سنگ کره چیست؟