خانه » پزشکی و سلامت » فهرستی از چند بیماری غیرواگیر و علّت آنها

فهرستی از چند بیماری غیرواگیر و علّت آنها

بیماری‌های غیرواگیر کدامند ، همه چیز درباره بیماری غیرواگیر

بیماری غیرواگیر و علت آن

همه افراد در گروه‌های سنی مختلف و ساکنان مناطق جهان تحت تاثیر بیماری‌های غیرواگیر قرار دارند. همچنین گاهی اوقات این بیماری‌ها با گروه‌های سنی مسن مرتبط هستند اما شواهد نشان می‌دهد که بیش از ۹ میلیون مورد از کل مرگ و میرهای مرتبط با بیماری‌های غیرواگیر پیش از سن ۶۰ سالگی اتفاق می‌افتد. علاوه بر اینها ۹۰ درصد از موارد مرگ و میرهای زودرس در کشورهای بادرآمد پایین و متوسط رخ می‌دهد.

پزشکان همچنین تاکید دارند که کودکان، بزرگسالان و افراد مسن در برابر فاکتورهای خطرزایی چون رژیم‌ غذایی ناسالم، بی‌تحرکی، تماس با دود تنباکو یا تاثیرات مخرب مصرف مواد الکلی که به بروز بیماری‌های غیرواگیر کمک می‌کنند، آسیب پذیرترهستند.

این بیماری‌ها از طریق محرک‌هایی همچون سن،‌ رشد سریع و کنترل‌نشده پدیده شهرنشینی، جهانی‌سازی الگوهای زندگی ناسالم گسترش می‌یابد. به طور مثال، پدیده جهانی شدن الگوهای زندگی ناسالم همچون رژیم‌های غذایی ناسالم خود را در افراد مختلف از طریق افزایش فشار خون، گلوکز، لیپیدهای خون، اضافه وزن و چاقی نشان دهد.

عوامل (فاکتور ها) خطرزا در بروز بیماری‌های غیرواگیر

– فاکتورهای خطرزای رفتاری شامل استعمال دخانیات، کم‌تحرکی و رژیم غذایی ناسالم عامل بیشترین موارد ابتلا به بیماری‌های غیرواگیر هستند. آمار نشان می‌دهد که استعمال دخانیات سالانه تقریبا به مرگ شش میلیون نفر می‌انجامد و پیش‌بینی‌ها حاکی از افزایش این آمار تا سال ۲۰۳۰ میلادی و رسیدن به عدد هشت میلیون قربانی است. در عین حال حدود ۳.۲ میلیون مورد مرگ‌ و میرها در سال به عدم فعالیت بدنی کافی مرتبط است و تقریبا ۱.۷ میلیون از مورد از تلفات ناشی از این بیماری‌ها به عدم مصرف مقادیر کافی میوه‌ها و سبزیجات مربوط می‌شود.

– فاکتورهای خطرزای فیزیولوژی/متابولیک که خطر ابتلا به بیماری‌های غیرواگیر را افزایش می‌دهند شامل افزایش فشارخون، اضافه وزن و چاقی، افزایش قندخون و افزایش سطح چربی خون هستند.

در مورد نقش این فاکتورها در مرگ و میر افراد آمارها نشان می‌دهد که فشارخون بالا با ۱۶.۵ درصد از مجموع مرگ و میرهای جهان در صدر قرار دارد و همچنین استعمال دخانیات با ۹ درصد، افزایش قندخون با شش درصد، کم‌تحرکی با شش درصد و اضافه وزن و چاقی با پنج درصد در رتبه‌های بعدی قرار دارند.

تاثیرات اجتماعی – اقتصادی بیماری‌های غیرواگیر

بیماری‌های غیرواگیر روند پیشرفت در اهداف توسعه هزاره سازمان ملل را تهدید می‌کنند و فاکتور فقر ارتباط نزدیکی با شیوع بیشتر بیماری‌های غیرواگیر دارد. همچنین پیش‌بینی می‌شود که رشد سریع آمار مبتلایان به بیماری‌های غیرواگیر، اقدامات برای کاهش فقر در کشورهای کم‌درآمد را متوقف می‌سازد.

افرادی که از نظر اجتماعی آسیب‌پذیر هستند نسبت به افرادی که از موقعیت بالای اجتماعی برخوردارند بیشتر بیمار شده و سریع‌تر هم فوت می‌کنند زیرا آنان در معرض خطر فزاینده استعمال دخانیات و در عین حال مصرف مواد خوراکی ناسالم هستند و علاوه بر اینها کمتر به خدمات درمانی دسترسی دارند.

افزایش هزینه‌های درمانی بیماری‌هایی چون امراض قلبی – عروقی، سرطان‌ها، دیابت یا بیماری مزمن ریوی می‌تواند به سرعت منابع مالی خانواده را کاهش دهد و خانواده را به سمت فقر سوق دهد.

پیشگیری و کنترل بیماری‌های غیرواگیر

برای کاهش تاثیرات بیماری‌های غیرواگیر بر افراد و جامعه، رویکرد جامعی نیاز است که تمامی بخش‌ها را مستلزم می‌کند تا برای کاهش خطرات مرتبط با این بیماری‌ها روش‌های کنترلی و پیشگیرانه را اتخاذ کنند.

یکی از شیوه‌های مهم برای کاهش بیماری‌های غیرواگیر تمرکز بر کاهش فاکتورهای خطرزای مرتبط با این بیماری‌هاست. راه‌حل‌های کم‌هزینه‌ای برای کاهش فاکتورهای خطرزای این بیماری‌های شایع وجود دارند. دیگر شیوه‌های کاهش این بیماری‌ها رویکردهای درمانی اولیه شامل تشخیص زودهنگام و درمان به موقع هستند. شواهد نشان می‌دهد که چنین سرمایه‌گذاری‌هایی تاثیر چشمگیر در کاهش هزینه درمان‌ها دارد.

فهرستی از شایع‌ترین بیماری‌های غیرواگیر

– بیماری‌های قلبی – عروقی

بیماری‌های قلبی – عروقی به مجموعه‌ای از اختلالات قلبی و عروق خونی اطلاق می‌شود. سکته‌های قلبی و مغزی عمدتا از طریق انسداد رگ‌های خونی اتفاق می‌افتند که موجب می‌شود جریان خون به مغز یا قلب متوقف شود. اصلی‌ترین دلیل این بیماری تولید چربی در جداره داخلی رگ‌های خونی است که تامین کننده نیازهای مغز یا قلب هستند. سکته مغزی همچنین می‌تواند از خونریزی ناشی از رگ‌های خونی مغز یا لخته‌های خونی ناشی شود.

از مهم‌ترین فاکتورهای خطرزای مهم در بیماری قلبی و سکته مغزی می‌توان به رژیم غذایی ناسالم، بی‌تحرکی، استعمال دخانیات اشاره کرد که عامل ۸۰ درصد بیماری‌های عروق کرونری قلب و بیماری عروق مغزی است.

تاثیرات رژیم غذایی ناسالم و فعالیت بدن ناکافی با علائمی چون فشارخون بالا، افزایش گلوکز خون، بالا رفتن لیپید خون، اضافه وزن و چاقی بروز می‌کنند.

عدم استعمال دخانیات، کاهش مصرف نمک در رژیم غذایی، مصرف میوه و سبزی و ورزش کردن می‌تواند خطر ابتلا به بیماری‌های قلبی – عروقی را کاهش دهد همچنین از احتمال ابتلای فرد به فشارخون، دیابت و افزایش لیپید خون بکاهد.

اغلب موارد ابتلا به بیماری‌های قلبی – عروقی بدون علائم ظاهری هستند. سکته قلبی یا مغزی ممکن است اولین هشدار این بیماری نهفته باشد که می‌تواند خود را با احساس درد یا ناآرامی در قفسه سینه، آرنج، شانه سمت چپ، فک یا کمر نشان دهد. همچنین از شایع‌ترین علائم سکته مغزی ضعف ناگهانی در صورت، دست‌ یا پاهاست که بیشتر اوقات در یک طرف بدن ظاهر می‌شوند.

– دیابت (بیماری قند)

دیابت بیماری مزمنی به حساب می‌آید و زمانی اتفاق می‌افتد که پانکراس انسولین کافی تولید نمی‌کند یا نمی‌تواند انسولین تولیدی را به درستی مصرف کند. افزایش سطح قند خون تاثیر شایع دیابت‌های غیرکنترل به حساب می‌آید و با گذشت زمان به آسیب‌های جدی به بسیاری از بخش‌های بدن به خصوص رگ‌های خونی و عصب منجر می‌شود. در سراسر جهان ۳۴۷ میلیون نفر مبتلا به دیابت وجود دارند. در سال ۲۰۰۴ میلادی، حدود ۳.۴ میلیون نفر بر اثر پیامدهای ناشی از افزایش قندخون جان خود را از دست دادند. در سال ۲۰۱۰ نیز عدد مشابهی با این آمار گزارش شد. همچنین بیش از ۸۰ درصد مرگ و میرهای ناشی از دیابت در کشورهای با درآمد پایین یا متوسط بروز می‌یابد.

– سرطان

سرطان واژه عامی است که گروه وسیعی از بیماری‌ها را که می‌تواند بر هر بخش بدن تاثیر بگذارد، شامل شود. یکی از ویژگی‌های تعیین کننده سرطان تولید سریع سلول‌های نابهنجار است که فراتر از مرزهای خود رشد می‌کنند و به دیگر اعضای بدن گسترش می‌یابند.

سرطان اصلی‌ترین عامل مرگ و میر در سراسر جهان است که در سال ۲۰۰۸ میلادی به مرگ ۷.۶ میلیون تن انجامید. همچنین حدود ۷۰ درصد تمامی موارد فوتی ناشی از سرطان در کشورهایی با درآمد پایین یا متوسط اتفاق می‌افتد و پیش‌بینی می‌شود تا سال ۲۰۳۰ میلادی نرخ مرگ و میر ناشی از انواع سرطان‌ها به ۱۳.۱ میلیون تن افزایش یابد.

– بیماری مزمن انسداد ریوی

بیماری مزمن انسداد ریوی با انسداد طولانی مدت جریان هوا در ریه‌ها شناخته می‌شود. شایع‌ترین علائم بیماری مزمن انسداد ریوی تنگی نفس، خلط غیرمعمول و سرفه‌های مزمن است که با وخیم‌تر شدن وضعیت بیمار انجام فعالیت‌های روزانه برای فرد سخت‌تر می‌شود. ساده‌ترین روش تشخیص این بیماری تست «اسپیرومتری» است که میزان هوای دم و بازدم فرد و سرعت ورود و خروج هوا به ریه‌ها را اندازه‌گیری می‌کند. این بیماری اغلب درمان‌پذیر نیست اما شیوه‌های متنوع درمانی می‌تواند به کنترل علائم آن و افزایش کیفیت زندگی فرد مبتلا کمک کند.

– آسم

آسم بیماری مزمنی است که با حملات مکرر تنگی نفس و خس خس سینه خود را نشان می‌دهد. علائم این بیماری می‌تواند چندین بار در طول روز یا هفته در افراد مبتلا اتفاق افتد که در برخی افراد هنگام شب یا انجام فعالیت‌های بدنی افزایش می‌یابد. در زمان حمله آسمی، جداره مجاری تنفسی متورم می‌شود و موجب شده مجرای هوا باریک شود و جریان هوا به داخل و خارج ریه‌ها را کاهش دهد.

سازمان جهانی بهداشت در آمارهای جهانی خود آورده‌ است که ۲۳۵ میلیون نفر به آسم مبتلا هستند. آسم شایع‌ترین بیماری مزمن در میان کودکان است و در تمامی کشورها به رغم سطح توسعه‌شان مشاهده می‌شود.

– اضافه وزن و چاقی

اضافه وزن و چاقی به انباشت افراطی و غیرمعمول چربی عنوان می‌شود که ممکن است سلامت فرد را به خطر اندازد. شاخص توده بدنی شاخص ساده‌ای از وزن و قد است که برای طبقه‌بندی کردن اضافه وزن و چاقی در افراد بزرگسال به کار می‌رود.

اضافه وزن و چاقی پنجمین علت مرگ و میر در جهان شناخته و اخیرا از سوی سازمان جهانی بهداشت در فهرست بیماری‌های مزمن گنجانده شده است. حداقل ۲.۸ میلیون فرد بزرگسال در سال در نتیجه چاقی و داشتن اضافه وزن جان خود را از دست می‌دهند. علاوه بر این، ۴۴ درصد موارد ابتلا به دیابت، ۲۳ درصد ابتلا به بیماری ایسکمیک قلب و بین ۷ تا ۱۴ درصد ابتلا به سرطان‌های خاص به چاقی و اضافه وزن نسبت داده می‌شوند.

بررسی‌های سازمان جهانی بهداشت در سال ۲۰۰۸ میلادی حاکی از آن است که بیش از ۱.۴ میلیارد فرد ۲۰ سال و بزرگتر اضافه وزن دارند. از میان این افراد بیش از ۲۰۰ میلیون نفر مرد و حدود ۲۰۰ میلیون زن چاق هستند. در مجموع بیش از ۱۰ درصد جمعیت بزرگسالان جهان چاق هستند.

همچنین بررسی‌ها نشان می‌دهد در سال ۲۰۱۱ میلادی، بیش از ۴۰ میلیون کودک زیر پنج سال از اضافه وزن رنج می‌برند در حالی که اضافه وزن و چاقی چالش کشورهای بادرآمد بالا در نظر گرفته می‌شود اکنون نرخ شیوع اضافه وزن و چاقی در کشورهای بادرآمد متوسط و پایین نیز رو به افزایش است. بیش از ۳۰ میلیون کودک مبتلا به اضافه وزن در کشورهای در حال توسعه و ۱۰ میلیون در کشورهای توسعه یافته زندگی می‌کنند.

دلایل ریشه‌ای چاقی و اضافه وزن عدم تعادل انرژی بین کالری مصرفی و کالری سوزانده شده‌ است. همچنین افزایش دریافت غذاهای مملو از کالری که حاوی مقدار قابل توجهی چربی هستند و افزایش بی‌تحرکی از جمله دیگر دلایل شیوع این بیماری است. علاوه بر این، افزایش شاخص توده بدنی اصلی‌ترین فاکتور خطرزا برای بیماری‌های غیرواگیر همچون بیماری‌های قلبی – عروقی، اختلالات اسکلتی – عضلانی و برخی سرطان‌هاست.

بیشتر بخوانید: در مورد سرطان و انواع آن

بیماری غیرواگیر

منبع ایسنا

ℹ️ اشتراک گذاری به دوستان خود:

دیدگاهتان را بنویسید

نشانی ایمیل شما منتشر نخواهد شد. بخش‌های موردنیاز علامت‌گذاری شده‌اند *