همه چیز درباره عنصر تربیم (Tb)
تربیم، (به انگلیسی : Terbium) با علامت اختصاری Tb و عدد اتمی ۶۵، عنصری از جدول تناوبی در دسته فلزات است که در ادامه بیشتر با آن آشنا می شوید. با دانشچی همراه باشید.
عنصر تربیم ( تربیوم )، عنصری از ردیف لانتانیدها، فلز خاکی کمیاب و خاکستری رنگی است که قابل انعطاف و چکشخوار بوده و به قدری نرم است که با چاقو بریده میشود، تا حد قابل قبولی در هوا پایدار است و دارای دو دگرگونی بلورین و درجه تغییر شکل ۱۲۸۹ درجه سانتیگراد میباشد.
شناسنامه تربیم
عدد اتمی: ۶۵
جرم اتمی: ۹۲۵۴/۱۵۸
نقطه ذوب : C° ۱۳۵۶
نقطه جوش: C°۳۲۳۰
شعاع اتمی :Å ۲٫۵۱
ظرفیت: ۳
رنگ: سفید نقره ای
حالت استاندارد: جامد
تاریخچه تربیم
“Carl Gustaf Mosander” شیمیدان سوئدی در سال ۱۸۴۳ تربیم را کشف نمود و آنرا بر اساس نام دهکده Ytterby واقع در سوئد نامگذاری نمود. او این عنصر را به شکل ناخالصیهای موجود در اکسید ایتریم (Y2O3) شناسایی کرد. تربیم تا قبل از پیدایش فنآوریهای اخیر جابجائی یونی ، به شکل خالص جداسازی نشده بود.
پیدایش تربیم
تربیم هرگز بصورت عنصر آزاد در طبیعت وجود ندارد، اما در کانیهای زیادی از جمله سیریت ، گادولینیت و مونازیت (C , La , Th , Nd , Y(PO4 که دارای بیش از ۰۳/۰% تربیم ، زنوتایم ( YPO4) و اوکسنیت Y,Ca,Er,La,Ce,U,Th»(Nb,Ta,Ti2O6) که دارای ۱% یا بیشتر تربیم میباشند، وجود دارد.
ایزوتوپ های تربیم
تربیم بطور طبیعی دارای یک ایزوتوپ پایدار Tb-159 و ۳۳ رادیوایزوتوپ است که فراوانترین آنها تربیم ۱۵۸ با نیمه عمر ۱۸۰ سال، تربیم ۱۵۷ با نیمه عمر ۷۱ سال و تربیم ۱۶۰ با نیمه عمر ۷۲,۳ روز میباشد. مابقی ایزوتوپهای رادیواکتیو آن دارای نیمه عمرهایی کمتر از ۶,۹۰۷ روز هستند که اکثر آنها نیز نیمه عمری کمتر از ۲۴ ثانیه دارند. تربیم همچنین ۱۸ حالت متا دارد.
حالت فروپاشی اولیه قبل از فراوانترین ایزوتوپ پایدار (تربیم ۱۵۹) جذب الکترون و حالت اولیه پس از آن فروپاشی منفی بتا است. محصول فروپاشی اولیه قبل از تربیم ۱۵۹ ایزوتوپهای عنصر Gd (گادولینیم) و محصول اولیه پس از آن ایزوتوپهای عنصر Dy (دیسپروزیم) هستند.
کاربردهای تربیم
ربیم به فلورید کلسیم ، تنگستیت کلسیم و مولیبدیت استرانسیم افزوده میشود که در ابزار حالت جامد و بهعنوان تثبیتکنندههای بلورین پیل های سوختی در دماهای بالا و به همراه ZrO2 عمل میکنند. بهعلاوه تربیم در آلیاژها و ساخت وسایل برقی بکار میرود و اکسید آن ، دارای توانایی جهت فعال نمودن فسفر سبز موجود در لامپ مهتابی و لامپ تصویر تلویزیون های رنگی میباشد. بورات تربیم سدیم بهعنوان ماده لیزری که در ۵۴۶۰ آنگستروم ، نور همنوسان ساطع میکند، بکار میرود.
خطرات تربیم
تمامی ترکیبات تربیم را باید شدیدا” سمی در نظر گرفت. ترکیبات این عنصر موجب تحریک چشم و پوست میشوند. گرده فلز تربیم خطر انفجار و آتشزایی به همراه دارد.
بیشتر بخوانید: درباره عنصر توریمعنصر تربیم ، تاریخچه و پیدایش آن _ دانشچی