دانشچی پورتال جامع تحقیق و مقاله، مطالب علمی و هنری ، وبگردی و…
رادیولوژی چیست و چه کاربردهایی دارد؟
پرتوشناسی یا رادیولوژی (به انگلیسی: radiology) و گاهی تصویربرداری تشخیصی نام یک رشته از تخصص های پزشکی است که از پرتو ایکس و دیگر اقسام امواج و پرتوها برای تشخیص و درمان بیماری و حالات غیرطبیعی کمک می‌گیرد. در تمام اینها، هدف تشخیص بیماری یا حالات غیرطبیعی بدن بکمک روشهای پیشرفته تصویری است.
رادیولوژی از کلمه لاتین Radius به معنای پرتو مشتق شده است. رادیولوژی دربرگیرنده رشته‌های بسیاری است که بر مبنای کاربرد پرتوهای یون ساز برای تشخیص بیماریها یا درمان آنها می‌باشد. این رشته معمولاً بصورت یک تخصص (دوره رزیدنسی) بعد از اتمام دوره پزشکی ارائه می‌گردد.
اساس کار رادیولوژی
شکل کلی دستگاه های رادیولوژی بسته به اینکه به چه منظوری (تشخیصی یا درمانی) ساخته شده باشند، فرق میکند. ولی بطور کلی در یک دستگاه رادیولوژی عمومی لامپ تولید کننده اشعه ایکس با بازویی به پایه‌ای که می‌تواند در مسیرهای مختلف حرکت کند وصل شده تا بتوان اشعه ایکس را بطور دلخواه در جهات متفاوت متمرکز نمود. در این دستگاهها گذشته از امکاناتی که برای پرتو درمانی و یا تابش پرتوها برای عکسبرداری ها فراهم شده است، گاهی وسایلی نیز برای رؤیت همزمان تصویر قسمتی از بدن که مورد تابش اشعه قرار گرفته ، استفاده می‌شود.
در رادیوگرافی با تنظیم شرایط الکتریکی تابش پرتو رنتگن و قرار دادن فیلمی در مسیر خروج پرتوها و در عین حال بکار بستن وسایل فرعی برای جمع و جور نمودن تابش می‌توان از حالات سلامت و یا مرضی قسمتی از بدن مدرک مطمئنی برای مطالعه در دست داشت. منظور از عکس یا رادیوگرافی ساده ، عکسی است که بدون کاربرد یک ماده خارجی به بدن گرفته می‌شود. در این روش ، تفکیک حدود اعضاء از یکدیگر مشکل خواهد بود. در رادیوگرافی با مواد کنتراست ، با وارد نمودن مواد خارجی به بدن که نسبت به بافت های نرم تراکم متفاوتی داشته باشند، رنگ یکنواخت آن قسمت را بهم زده و تمایز رنگها حاصل می‌شود.
کاربردهای رادیولوژی
امروزه رادیولوژی جزو جدا نشدنی از هر بیمارستان، درمانگاه و اماكن درمانی می‌باشد.
رادیولوژی امروزه سه نوع كاربرد دارد: تشخیصی، درمانی و مصارف صنعتی.
كاربرد تشخیصی: منظور كشف بیماریها، شكستگی‌ها و استفاده‌های كنترلی در بعضی درمان‌هاست كه با كمك آن می‌توان بیمار را از طریق سوزن و لوله باریك جراحی نمود.
كاربرد درمانی: منظور اشعه درمانی یا رادیوتراپی برای ریشه كن كردن تومورها و سرطان‌هاست كه در آن مقدار بیشتری اشعه نسبت به رادیولوژی تشخیصی نیازمند است.
مصارف صنعتی: در صنعت با اجسام بی‌روح و بی‌زندگی همراه هستیم.
مثلا كنترل ضخامت جوشكاری لوله‌ها، كنترل صدمات موتورهای جت، كنترل چگونگی سكه‌های قدیمی یا رادیوگرافی از یك تابلو نقاشی برای تحقیق سلامت لایه‌های رنگ یا كاموای «بوم» تابلو و حتی تعیین سن و جنس جسد مثلا مرد نمكی شهرستان زنجان در مركز جام جم تهران بررسی شد.
نسل‌های مختلف سی‌تی اسكن اشعه ایكس، اسپیرال هلیكال، یك ردیف یا ۶۴ یا ۱۲۸ ردیف همه با فعالیت مهندسی پزشكی و تكامل این تجهیزات پزشكی به موازات اختراعات فیزیك و مكانیك بوجود آمده است. رادیولوژی رشته‌ای منحصر بفرد است بطوری كه یك رادیولوژیست بایستی كمی فیزیک، شیمی، بیولوژی، داروشناسی و مهندسی پزشكی هم بداند وگرنه كلاهش پس معركه است !!!
مضرات، خطرات و نکات ایمنی
امواج پونیزه شده قدرت نفوذ و تخریب بالایی دارند که تابش مداوم و مکرر آن منجر به تخریب بافت های سلولی می گردد . بنابراین عایق بندی کامل محل و استفاده از محافظ های سربی برای افراد الزامی است . همچنین با پیشرفت تکنولوژی ، رادیولوژی نیز دچار تحولاتی شد که از آن جمله ظهور رادیولوژی دیجیتال را باید نام برد .
در رادیولوژی دیجیتال مقدار دز دریافتی اشعه و تکرار آن پایین بوده و تصاویر کیفیت بالاتری دارند بنابراین بیماران مدت زمان کمتری در معرض اشعه قرار می گیرند . همچنین تصاویر گرفته شده در رادیولوژی دیجیتال ، قابلیت آرشیو داشته که از تکرار عکسبرداری جلوگیری میکند.
وظایف رادیولوژیست
– تنظیم و نگهداری از تجهیزات و دستگاه های رادیوگرافی
– تزریق ماده حاجب به بیمار در صورت لزوم تحت نظارت پزشک
– عکسبرداری دقیق از نقاط بدن مطابق با دستورات پزشک بیمار
– آماده کردن بیماران شامل گرفتن تاریخچه پزشکی و توضیح در مورد نحوه کار به آنها
– مراقبت از بیماران در مقابل اشعه با قرار دادن محافظ روی نقاطی از بدن که از آنها عکسبرداری نمی شود.
– قراردادن بیماران و تجهیزات در مکان مناسب به منظور عکسبرداری صحیح
– استفاده از تجهیزات کامپیوتری برای انجام عکسبرداری
– بررسی کیفیت عکس ها برای تعیین اینکه آیا نیاز به عکسبرداری مجدد است یا خیر
– نگهداری از سوابق بیماران
با کولونوسکوپی بیشتر آشنا شوید!تحقیق رادیولوژی / دانشچی
