خانه » جغرافیا » تحقیق در مورد سنگ کره و ورقه های آن

تحقیق در مورد سنگ کره و ورقه های آن

همه چیز درباره سنگ کره و علت حرکت ورقه های آن

تحقیق در مورد سنگ کره

سنگ کره چیست؟

سنگ کره (لیتوسفر) یکی از لایه های زمین است که بسیار ضخیم و سخت بوده و در خارجی ترین قسمت زمین قرار دارد. سنگ کره از ۷ ورقه بزرگ و تعدادی ورقه کوچک ساخته شده است که ورقه اقیانوس آرام، بزرگترین ورقه آن می باشد که کاملا در زیر آب قرار گرفته است. در ادامه با سنگ کره بیشتر آشنا می شوید. با دانشچی همراه باشید.

سنگ‌کره در زمین شامل پوسته بخشی از گوشته نزدیک به پوسته‌است و در مقیاس‌های زمانی از هزاران سال یا بیشتر دارای رفتار الاستیک بوده‌است. صفحات بشقابی شکل دهندهٔ پوستهٔ زمین به‌طور کل از دو نوع سنگ‌کره‌های اقیانوسی و سنگ‌کره‌های قاره‌ای ضخیم‌تر تشکیل می‌شوند که هر نوع پوسته‌های خاص خود را دارند.

بر اساس مطالعات انجام شده، زمین شناسان معتقدند که در حدود ۲۰۰ میلیون سال پیش در سطح کره زمین یک خشکی واحد و بزرگی وجود داشته‌است که اطراف آن را یک اقیانوس بزرگ فراگرفته بوده و آن خشکی پانگه‌آ خوانده شده‌است.

انواع ورقه های سنگ کره

ستگ کره شامل این دو ورقه می باشد:

ورقه قاره ای : بخشی از سنگ کره که در خشکی ها قرار دارد ورقه قاره ای را می سازد.
ورقه اقیانوسی : بخشی از سنگ کره که زیر اقیانوس قرار دارد، ورقه اقیانوسی را می سازد.

انواع حرکت ورقه های سنگ کره

حرکت ورقه های سنگ کره به ۳ صورت امکان پذیر است:

۱- حرکت دور شونده یا واگرا : حرکت هایی که دو ورقه از هم دور می شوند که می تواند دو ورقه قاره ای یا دو ورقه اقیانوسی باشد.

۲- حرکت نزدیک شونده یا همگرا : حرکت هایی که دو ورقه به هم نزدیک می شوند. که به سه حالت دیده می شود.

برخورد دو ورقه قاره ای

برخورد دو ورقه اقیانوسی

برخورد ورقه اقیانوسی به قاره ای

۳- حرکت امتداد لغز: حرکت هایی که دو ورقه در امتداد هم جابجا می شوند.

◊ دور شدن دو ورقه اقیانوسی

زمانی که دو ورقه اقیانوسی از هم دور می شوند، فضایی ایجاد می شود که ماگمای درون زمین به بیرون را پیدا می کند. ماگمای داغ سرد شده و پوسته جدیدی در کف اقیانوس ایجاد می کند که به آن رشته کوه میان اقیانوسی می گویند.

به حرکت واگرای ورقه های اقیانوسی، حدود ۵ سانتی متر در هر سال به بستر اقیانوس ها اضافه می شود.

◊ دور شدن دو ورقه قاره ای

زمانی که دو ورقه قاره ای از هم دور می شوند نیزشکافی برای خروج ماگمای داغ درون زمین ایجاد می شود که به صورت آتشفشان نمود پیدا می کند.

ماگمایی که از طریق حرکت واگرای ورقه ها به سطح سنگ کره می رسد می تواند منبع غنی ای از کانی های فلزی نظیر طلا، مس، نقره، سرب، پلاتین و روی باشد.

◊ برخورد ورقه اقیانوسی با قاره ای

هنگامی که ورقه اقیانوسی به ورقه قاره ای برخورد می کند، فرورانش اتفاق می افتد یعنی ورقه اقیانوسی به علت چگالی بیشتر به زیر ورقه قاره ای فرو می رود و در دمای بالای گوشته ذوب می شود. بنابراین مساحت زمین ثابت باقی می ماند.

احتمال بروز آتشفشان نیز در برخورد ورقه اقیانوسی با قاره ای وجود دارد. چون رسوباتی که همراه با ورقه اقیانوسی فرو می روند، تحت تاثیر حرارت و فشار درون زمین مجددا به سطح زمین بر می گردند.

◊ برخورد دو ورقه اقیانوسی

در برخورد دو ورقه اقیانوسی نیز پدیده فرورانش رخ می دهد یعنی یک ورقه به زیر دیگری فرو رفته و آتشفشانی در بستر اقیانوس می سازد که به صورت جزایر آتشفشانی یا جزایر قوسی مشخص می شوند.

جزایر قوسی ژاپن و فیلیپین حاصل برخورد دو ورقه اقیانوسی هستند.

◊ برخورد دو ورقه قاره ای

زمانی که دو ورقه قاره ای با چگالی یکسان به هم برخورد می کنند، به جای فرورانش در مرز برخورد، کوه به وجود می آید. مثلا رشته کوه هیمالیا از برخورد ورقه هندوستان با آسیا به وجود آمده است یا رشته کوه زاگرس حاصل برخورد ورقه عربستان با ایران است. زمانی که دو ورقه قاره ای به هم برخورد می کنند، احتمال پیدایش معادن فلزات اصلی نظیر مس وجود دارد.

◊ حرکت امتداد لغز ورقه ها

زمانی که دو ورقه به طور جانبی می لغزند و از کنار یکدیگر می گذرند، سنگ ها و کوه ها تکه تکه شده و زلزله هایی با عمق کانونی کم رخ می دهند.

حرکات امتداد لغز ورقه ها بیشتر در بستر اقیانوس ها و برجستگی های میان اقیانوسی رخ می دهند.

عناصر موجود در سنگ کره

ضخامت سنگ کره در حدود ۱۰۰ کیلومتر است و بر روی قسمت خمیری زیرین خود که آستونوسفر نامیده می شود قرار دارد. این لایه از عناصر گوناگونی تشکیل شده است. اکسیژن فراوان ترین عنصر شیمیایی در سنگ های پوسته بوده و در حدود ۴۷ درصد از وزن همه سنگ ها را به خود اختصاص می دهد.

عنصر بعدی سیلیسیوم با فراوانی ۲۷ درصد است و پس از آن آلومنیوم (۷ درصد)، آهن (۵ درصد)، کلسیم (۴ درصد)، سدیم، پتاسیم و منیزیم هر کدام در حدود ۲ درصد می باشند. این عناصر ۹۹ درصد از وزن کل سنگ های موجود در سطح زمین را تشکیل می دهند. دو عنصر سیلسیوم و اکسیژن تقریبا سه چهارم پوسته را تشکیل می دهند.

پیامدهای حاصل از حرکت ورقه های سنگ کره

♦ جابجایی قاره ها

♦ بروز زلزله که در همه حرکت های ورقه ها اتفاق می افتد.

♦ بروز آتشفشان

♦ ایجاد رشته کوه

♦ ایجاد چین خوردگی

♦ پیدایش گسل

♦ پیدایش درز

♦ بروز سونامی

♦ تامین بسیاری از کانی های فلزی نظیر طلا و نقره و مس

پیشنهادی: با لایه های زمین آشنا شوید!
ℹ️ اشتراک گذاری به دوستان خود:

یک دیدگاه

دیدگاهتان را بنویسید

نشانی ایمیل شما منتشر نخواهد شد. بخش‌های موردنیاز علامت‌گذاری شده‌اند *