آشنایی با زندگی محمود درویش و آثار او
زندگی نامه محمود درویش
محمود درویش چهره ماندگار ادبیات پایداری، در ۱۳ مارس ۱۹۴۱ در دهکده ای از فلسطین به نام “البروه” دیده به جهان گشود. محمود درویش یکی از سرشناس ترین شاعران عرب بود که شعرهایش محصول آوارگی در فلسطین اشغالی است.
درویش از تشکیل دولتی مستقل در کنار کشور اسرائیل دفاع میکرد. او میهنپرستی بود که با گرایشهای افراطی شامل یهودیستیزی، مخالف بود و به فرهنگ و ادب اسرائیل احترام میگذاشت. آثار او پیوسته در اسرائیل منتشر میشد. خود او به خوبی به زبان عبری حرف میزد و در میان یهودیان اسرائیل دوستان بی شمار داشت.
محمود بعدها در مبارزات مردم فلسطین شرکت نمود و این زمانی بود که ۱۴ سال بیشتر نداشت. او در شهر حیفا به زندان افتاد و از آن پس مرتب گرفتار پلیس بود. باید مرتب خود را به صورت هفتگی معرفی میکرد.
محمود درویش سرودن را از زمانی که در مدرسه در حال تحصیل بود شروع کرده بود و نخستین مجموعه آثارش در سال ۱۹۶۰ منتشر شد یعنی زمانی که تنها ۱۹ سال داشت. با دومین مجموعه اش برگ های زیتون (اوراق الزیتون) ۱۹۶۴ به عنوان یکی از شاعران پیشرو شعر مقاومت شناخته شد. اشعار محمود درویش دارای ۲ موضوع عمده و کلی است: عشق و سیاست.
او در سال ۱۹۷۰ برای ادامه تحصیل به مسکو سفر کرد و پس از مدتی به قاهره رفت.
محمود درویش چند سال عضو کمیته اجرایی سازمان آزادی بخش فلسطین بود. درویش همچنین رئیس اتحادیه نویسندگان فلسطینی می باشد و بنیان گذار یکی از مهمترین فصل نامه های ادبی و مدرن جهان عرب به نام “الکرمل” است. محمود درویش همراه با “ژاک دریدا”، “پی یر بوردیو”، پارلمان بین المللی نویسندگان را تأسیس کردند.
او تاکنون جایزهی ابن سینا، جایزة صلحِ لنین، جایزه لوتس از انجمن نویسندگان افریقا-آسیایی، جایزهی هنرهای حماسی فرانس و مدالِ آثارِ ادبی و جایزه آزادی فرهنگی از بنیاد لنان و جایزه صلح استالین شوروی سابق را به خود اختصاص داده است. همین اواخر نیز (نوامبر ۲۰۰۳) جایزهی ناظم حکمت به او تعلق گرفته است.
محمود درویش به عنوان سردبیر ماهنامه ی انجمن آزادی فلسطین و گرداننده مرکز تحقیقات فلسطینی به کار مشغول بوده و در سال ۱۹۸۷ به کمیتهی هیئت اجرائی جنبش فتح ملحق میشود اما شش سال بعد در سال ۱۹۹۳ در اعتراض به موافقتنامه صلح اسلو از این سازمان کناره میگیرد.
به خاطر همین موافقت نامه بود که جایزه صلح نوبلِ سالِ ۱۹۹۴ ، به یاسر عرفات و شیمون پرز و اسحاق رابین تعلق گرفت. بسیاری از شعرهای محمود درویش به شکل سرودهای عمومی و آوازهای محبوب درآمدهاند. اغلب آثارش در مورد سرنوشت وطنش است. او از مفردات ساده و تصاویر واضح استفاده میکند .
در سال ۱۹۶۱ محمود درویش فعالیتش را به عنوان روزنامهنگار آغاز کرده و تا مدتی روزنامه الاتحاد را سردبیری کرد. در سال ۱۹۷۱ فلسطین اشغالی را ترک گفته و به بیروت عزیمت کرد تا برای جنبش فتح کار کند. او به عنوان سردبیر مجله ماهانه شئون فلسطینیة و سردبیر ارشد گاهنامه فرهنگی ادبی الکرمل چندی به کار مشغول بوده است. وقتی اسرائیل در سال ۱۹۸۲ به لبنان یورش برد و جنبش فتح مرکز فرماندهی اش را از آنجا انتقال داد محمود درویش به قبرس نقل مکان کرد.
در مارس ۲۰۰۰ وزیر آموزش و پرورش اسرائیل پس از ضمیمه کردن آثار محمود درویش در کتابهای درسی، دولت ایهود باراک را با بحران جدی روبرو ساخت.
محمدرضا شفیعی کدکنی درباره محمود درویش مینویسد: اگر یک تن را برای نمونه بخواهیم انتخاب کنیم که شعرش با نام فلسطین همواره تداعی میشود، محمود درویش است.
آثار محمود درویش
در مارس ۲۰۰۰ وزیر آموزش و پرورش اسرائیل پس از ضمیمه کردن آثار محمود درویش در کتابهای درسی، دولت ایهود باراک را با بحران جدی روبرو ساخت.
او تاکنون بیست و دو مجموعه شعر منتشر کردهاست:
♦ گنجشگهای بیبال
♦ برگهای زیتون
♦ عاشقی از فلسطین
♦ آخرشب
♦ دلدار من از خواب خود برمیخیزد
♦ گنجشکها در الجلیل میمیرند
♦ دوستت میدارم، یا دوستت نمیدارم
♦ اقدام شماره
♦ آنک تصویر او و اینک انتحار عاشق
♦ جشنها
♦ ستایش سایه بلند
♦ محاصرهای برای مدایح دریا
♦ آن ترانه است، آن ترانه است
♦ سرخ گلی کمتر
♦ تراژدی نرگس، کمدی نقره
♦ آنچه را میخواهم میبینم
♦ یازده ستاره
♦ چرا اسب را تنها گذاشتی؟
♦ سریر زن غریبه
♦ دیوارنگاره
♦ در محاصره
♦ حالتی از شهربندان
♦ برکرده خود پوزش مخواه
♦ چون شکوفه بادام یا دورتر
چند کتاب نثر نیز از محمود درویش منتشر شدهاست که از درخشانترین آنها یادداشتهای روزانه اندوه عادی و حافظهای برای فراموشی است.
پیشنهادی: زندگی نامه فرخی یزدی شاعر و روزنامه نگار