تحقیق در مورد آتشفشان ها و اهمیت آنها ( زمین پویا )
در این تحقیق درباره آتشفشانها، اهمیت، نحوه تشکیل و بزرگترین آتشفشان فعال کره زمین (زمین پویا) پرداختهایم، با دانشچی همراه باشید.
آتشفشان چیست؟
به روزنهای در سطح زمین که خاکستر، گازهای درون زمین و سنگهای گداخته از آن به بیرون فوران میکنند، آتشفشان میگویند. با گذشت زمان در طی فعالیت آتشفشانی همراه با برونافکنی سنگهای مذاب، کوههای آتشفشانی بر سطح زمین پدید آمدهاند. و در نقاطی که صفحههای سخت پوسته زمین ساخت، همگرایی یا واگرایی دارند، آتشفشانها یافت میشوند.
فواید آتشفشان ها
۱- انرژی درونی زمین آزاد میشود.
۲- استفاده از انرژی حرارتی آن
۳- ایجاد پل و سد طبیعی
۴- ایجاد خاک مرغوب و حاصلخیز شدن زمینهای کشاورزی
۵- تشکیل معادن مس و آهن و برخی کانسارها
۶- تشکیل چشمههای آب گرم که برای امراض پوستی مفید هستند
۷- استفاده از مواد شیمیایی حاصل از آتشفشان مانند گوگرد
۸- استفاده از انرژی حرارتی آن
۹- ایجاد سد طبیعی و پل
۱۰- کاربرد سنگ های آتشفشانی در ساختمان سازی
۱۱- جاذبه های طبیعی و گردشگری
۱۲- ایجاد محوطه سنگی دیدنی و جاذب
۱۳- تشکیل دریاچه و ایجاد اکوسیستم های جدید
۱۴- تشکیل مصالح ساختمانی مانند پوکه ی معدنی،سنگ های آتشفشانی(توف سبز)
۱۵- مطالعه ی ساختمان درونی زمین
۱۶- انرژی زمین گرمایی
ضررهای آتشفشان ها
آتشفشان ها علاوه بر فواید، دارای اثرات و زیانهای زیادی نیز هستند. که این اثرات به دو صورت اولیه و ثانویه وجود دارند. اثراث اولیه شامل انفجار کوه، جریان گدازه، امواج حاصل از آتشفشان های زیر دریایی، جریان های عظیم گل، ریزش خاکستر، عبور ابر سوزان و … است. و اثرات ثانویه به صورت ریزش باران های اسیدی، ایجاد زمین لرزه، تغییرات آب وهوایی و … رخ میدهد. از دیگر ضررهای آتشفشان ها میتوان به انتشار گازهای سمی، جاری شدن مواد مذاب و تخریب زمین و ایجاد سونامی اشاره کرد.
قسمتهای اصلی آتشفشان
۱ – دهانه: که نوک آتشفشان است.
۲ – اتاقک مواد مذاب و داغ آتش فشان: محلی که مواد مذاب قبل از فوران آن جا جمع میشود.
۳ – مجرای مرکزی: محل اتصال اتاقک به دهان آتشفشان است.
بزرگترین آتشفشان فعال کره زمین
نام بزرگترین آتشفشان کره زمین مونالوآ است که بخشی از جزایر هاوایی را تشکیل میدهد. قله این آتشفشان نسبت به کف اقیانوس که آن را احاطه کرده است ۱۰ کیلومتر ارتفاع دارد و محیط قاعده مخروط آن به ۶۰۰ کیلومتر میرسد. آتشفشان مونالوآ همراه با سایر قسمتهای جزایر هاوایی نشان میدهند که این مواد توسط فورانهایی که از یک میلیون سال پیش تاکنون ادامه داشتهاند، بیرون ریخته شدهاند.
اهمیت آتشفشان شناسی
از نظر اقتصادی:
امروزه در ژاپن، ایتالیا، ایسلند و زلاندنو استفاده از انرژی گرمایی آتشفشانها، به دست آوردن مواد شیمیایی با ارزش و انرژی گازهای فومرولی در گردش توربین اهمیت زیادی پیدا کرده است. همچنین اخیرا در کشور ما نیز به منظور استفاده از نیروی حرارتی زمین(انرژی ژئوترمال) حفاریهایی صورت گرفته است. در پایتخت ایسلند ۸۰ درصد مردم از گرما و آب گرم طبیعی آتش فشانها بهره میبرند.
آتشفشان چگونه بوجود می آید؟
هرچقدر از سطح زمین به سمت اعماق آن حرکت کنیم متوجه میشویم که متناسب با عمق آن دما نیز افزایش پیدا میکند. بعنوان مثال در عمق ۳۰ کیلومتری دمای محیط به ۱۲۰۰ درجه سانتیگراد میرسد که در این دما اغلب سنگها مذاب هستند. از سنگی که میجوشد گازهایی خارج میشود که حجم آنها زیاد است و به فضای بزرگی نیاز دارند. به همین دلیل منافذ کوچکی پیدا میکنند. در ابتدا دودهای نسبتا تیره رنگ از آنها خارج میشود و در نهایت فشار گازهای درون محفظه زیرزمین، از فشار محیط بیرون، بیشتر میگردد و مواد مذاب همراه با فشار زیادی فوران میکنند و هرچه بر سر راهشان قرار دارد را میسوزاند.
دهانه های سوراخی که از این طریق باز شدهاند معمولا دوباره با مواد مذاب پوشانده میشوند مانند چوپ پنبه ای بر روی دهانه بطری. و زمانی که دوباره فشار محفظه مواد مذاب بیشتر میگردد، به سادگی دهانه باز شده و فوران مواد مذاب آغاز میشود. یکی از فعالترین نقاط کوه آتشفشان، امریکای مرکزی است و دو سوم آتشفشانهای فعال کره زمین در اینجا قرار دارند.
اهمیت آتشفشان شناسی از نظر مواد معدنی
شناخت آتشفشانها و سنگ های آتشفشانی مانند محلول های گرمابی وابسته، جایگاه سنگ های آتشفشانی و خواستگاه آنها، تفریق ماگمایی در آشیانه ماگمای، بسیاری از مسائل ژنتیکی کانهها را حل مینماید زیرا تعداد زیادی از کانسارهای فلزی و غیرفلزی به طور مستقیم یا غیرمستقیم از آتشفشانها به دست آمدهاند. آتشفشانها از پدیده های طبیعی و همیشگی زمین شناسی هستند که در طول تاریخ زمینشناسی تغییر زیادی نداشتهاند و در ایجاد، تحول و تکامل پوسته و گوشته زمین نقش اساسی ایفا نمودهاند. در ایران به طور مستقیم و غیرمستقیم بیشتر کانسارهای مس با سنگ های نیمه آتشفشانی- آتشفشانی ارتباط دارند.
کانسارهای منگنز ایران به سنگ های آتشفشانی و محلول های گرمابی مرتبط هستند. مانند کانسارهای منگنز استان آذربایجان، نائین و قم.
تمامی کانسارهای آنتیموان- آرسنیک، طلای اپی ترمال و جیوه به محلول های گرمابی و سنگ های آتشفشانی وابسته هستند؛ مانند کانسارهای داشکسن، شوراب، زرشوران، آق دره.
تقریبا تمامی کانسارهای زئولیت و بنتونیت- کائولن ترشیریهای ایران با توف های اسیدی آتشفشانی وابسته هستند.
برخی کانسارهای روی و سرب نیز با سنگ های آتشفشانی در ارتباطند.
معادن پوکه معدنی
مراحل زندگی یک کوه آتشفشان شامل تولد، کودکی، جوانی، پیری و مرگ است. که در حالت جوانی فعالیت دارد و در زمان پیری و مرگ به ترتیب نیمه فعال و غیرفعال میگردد. آتشفشانها از طریق فعالیت های انفجاری، ایجاد منابع انرژی و کانسارها میتواند ساختار اجتماعی و اقتصادی یک کشور را تحت تاثیر خود قرار دهد. امروزه تکاپوی آتشفشانی مانند زلزله در گروه بلایای طبیعی قرار میگیرد.
– آتشفشان ها از نظر تولید خاک های مستعد کشاورزی، دارای اهمیت خاصی هستند.
– با استفاده از علم آتشفشان شناسی و مطالعه درباره تکاپوی دوباره آتشفشان ها و خطرات احتمالی آنها میتوانیم آگاهیهای لازم را به دست آوریم.
– مناطق ژئوترمالی با دمای بالا بیشتر در مناطق آتشفشانی فعال یا جوان دیده میشوند. ژئوترمال هایی که به فعالیت های آتشفشانی وابسته اند؛ به سه دسته طبقهبندی می شوند: ذخایر ماگمایی، ذخایر هیدروترمال، سنگ های داغ و خشک.
انرژی این ذخایر تقریبا با انرژی مخازن نفت جهان برابر است. در شرایط ویژه یعنی وجود آب داغ و بخار پرفشار، مهار انرژی ذخایر هیدروترمال آسانتر است. علت اهمیت فاز بخار این ذخایر به دلیل رواج استفاده از آن در برخی مناطق است.
پیشنهادی: با سنگ های آتشفشانی و کاربرد آن ها آشنا شوید!زمین پویا – آتشفشان ها