تحقیق درمورد جانداران یوکاریوت و پروکاریوت
پروکاریوت ها، اولین جانداران کره ی زمین
جانداران را میتوان برپايهی سازمانبندی درونی سلولهايشان ردهبندی کرد. همهی جانداران، پروکاريوت يا يوکاريوت هستند. سلولهای پروکاريوتی از سلولهای يوکاريوتی سادهتر هستند، هستهای که با غشايی از ديگر بخشهای سلول جدا شده باشد، ندارند و سازمانبندی درونی پيچيدهای، شبيه سلولهای يوکاريوت ندارند. باکتریها پروکاريوت هستند. سلولهای يوکاريوتی بزرگترند و سازمانبندی درونی پيچيدهای دارند.
در زیستشناسی به جانداری که یاختههای آن هستهٔ واقعی و غشای هسته ندارد پروکاریوت (نام علمی: prokaryota) یا پیشهستهای گفته میشود. فرمانروی جاندارانی که یاختههای آنها هستهٔ واقعی و غشای هسته ندارد پیشهستهایها Prokaryotae نامیده میشوند.
اولین نوع سلول هایی که بر روی زمین تشکیل شده اند به احتمال زیاد ساده ترین نوع آنها بوده اند. اینها سلول های پروکاریوتی نامیده می شوند. در همه سلول های پروکاریوتی یک غشا حول سلول است، آنها سیتوپلاسم دارند که جایی است که در آن همه فرایندهای متابولیک رخ می دهد، ریبوزوم ها را دارند که پروتئین می سازند و از مولکول های DNA دایره ای شکلی به نام نوکلئوتید برخوردارند که جایی است که در آنها اطلاعات ژنتیکی نگهداری می شود. اکثر سلول های پروکاریوتی دارای یک دیواره سلولی سفت و سخت نیز هستند که برای محافظت از آنها مورد استفاده قرار می گیرد. همه موجودات پروکاریوتی تک سلولی هستند، به این معنی که کل موجود زنده تنها یک سلول است.
موجودات پروکاریوتی فاقد خاصیت جنسی هستند، به این معنی که برای تولید مثل به شریک نیاز ندارند. بیشتر آنها از طریق فرآیندی به نام شکافت دوتایی (binary fission) تولید مثل می کنند که براساس آن در اصل سلول پس از کپی کردن DNA خود به دو نیم می شود. این بدان معنی است که بدون بروز تغییرات در داخل DNA، فرزندانی یکسان با پدر و مادر به وجود می آیند.
جانداران یوکاریوتی
در زیستشناسی به جانداری که یاختههای (سلول) آن هسته واقعی دارند یوکاریوت (Eukaryote) یا هوهستهای گفته میشود.
سلول یوکاریوتی نوع خیلی پیچیده تری از سلول ها است. سلول های یوکاریوتی هم مانند سلول های پروکاریوتی دارای غشای سلولی، سیتوپلاسم، ریبوزوم و DNA هستند. با این حال، اندامک های بسیار بیشتری در داخل سلول های یوکاریوتی وجود دارد. این اندامک ها شامل یک هسته است که DNA در آن قرار دارد.
هسته جایی است که ریبوزوم ها در آن ساخته می شوند. شبکه آندوپلاسمی ناهموار برای مونتاژ پروتئین، شبکه آندوپلاسمی صاف برای ساخت چربی، دستگاه گلژی برای ساخت و بیرون فرستادن پروتئین ها، میتوکندری برای ایجاد انرژی، یک اسکلت سلولی برای ساخت و نقل و انتقال اطلاعات و همچنین وزیکول ها برای حرکت دادن پروتئین در اطراف سلول، اندامک های دیگر سلول ها هستند. برخی از سلول های یوکاریوتی همچنین دارای لیزوزوم ها (lysosomes) یا پراکسی زوم ها (peroxisomes) هستند که مواد زاید را هضم می کنند. این سلول ها همچنین حاوی واکوئل ها برای ذخیره سازی آب و یا چیزهای دیگر، کلروپلاست برای فتوسنتز و نیز سانتریول (centrioles) برای تقسیم سلول در طول میتوز هستند. دیواره های سلولی هم می توانند حول برخی از انواع سلول های یوکاریوتی یافت شوند.
بیشتر موجودات یوکاریوتی چند سلولی هستند. این به سلول های یوکاریوتی درون موجود زنده اجازه می دهد تخصصی شوند. از طریق فرآیندی به نام تمایز، این سلول ها ویژگی ها و مسئولیت هایی را به دست می آورند و می توانند با انواع دیگر سلول ها کار کنند و یک موجود زنده کامل را به وجود آورند. چند یوکاریوت تک سلولی نیز وجود دارد. این یوکاریوت ها گاهی اوقات برآمدگی های مو مانند ریزی به نام مژه ها دارند تا دورریزها را از خود دور کنند و همچنین ممکن است یک دم رشته مانند بلند به نام تاژک برای نقل و انتقال خود داشته باشند.
مقایسه ی پروکاریوت ها با یوکاریوت ها
مقايسه(تفاوت) یوکاریوت و پروکاریوت
|
|
يوکاريوت ها |
پروکاريوت ها |
داراي هسته مشخص و محصور در غشا | فاقد هسته |
داراي اندامک هاي غشا دار و مشخص
= دستگاه غشايي دروني |
فاقد اندامکهاي محدود به غشا است. |
اندازه بسيار متنوعي دارند. | اندازه يک سلول پروکاريوت ۱ تا ۱۰ ميکرومتر است. |
ماده ژنتيکي يک سلول يوکاريوتي عمدتاً در هسته (Nucleus) متمرکز است. | ماده ژنتيکي سلول در ناحيه شبه هستهاي موسوم به نوکلئوئيد (Nucleoid) متمرکز شده است. |
سلول هاي يوکاريوتي داراي سه نوع RNA پلي مراز اصلي هستند. البته کلروپلاست و ميتوکندري نيز RNA پلي مراز دارند. | سلول هاي داراي يک نوع RNA پلي مراز هستند. |
ماده ژنتيکي يک سلول يوکاريوتي عمدتاً در هسته (Nucleus) متمرکز است. بخش اندکي نيز درون اندامکهاي درون سلولي نظير ميتوکندري، کلروپلاست و گلياکسيزوم ديده ميشود. | ماده ژنتيکي سلول پروکاريوتي که از لحاظ کميت ۷۰۰ مرتبه کمتر از ماده ژنتيکي نوع يوکاريوتي است. |
تاژک سلول يوکاريوتي عمدتاً از جنس پروتئين استوانهاي شکل ميکروتوبول است. | تاژک سلول پروکاريوتي از جنس پروتئين فلاژلين است. |
تاژک در حال حرکت، داراي حرکت شلاقي است | تاژک در حال حرکت، داراي حرکت چرخشي است |
فرايندهاي آندوسيتوز و اگزوسيتوز را فقط در انواع يوکاريوتي ميتوان يافت | فرايندهاي آندوسيتوز و اگزوسيتوز را نميتوان يافت |
حجم يک سلول يوکاريوتي هزاران بار بزرگتر از نوع پروکاريوتي است. | حجم يک سلول پروکاريوتي کم است. |
فرمانروي :آغازيان -گياهان- جانوران – قارچ ها در اين گروه قرار دارند. | فرمانروي باکتري ها شاخصترين نوع پروکاريوت ها هستند. |
فرايند رونويسي در سلول هاي يوکاريوت کمي پيچيده تر از سلول هاي پروکاريوتي است. داراي اينترون و اگزون | فرايند رونويسي در سلول هاي يوکاريوت کمي ساده تر از سلول هاي يوکاريوتي است. و فاقد اينترون و اگزون(البته در آرکي باکترها استثا) |
داراي پروتئين هاي متنوع است و داراي ۴ تا ۵ نوع هيستون که به DNA پيوسته اند. | داراي معدودي پروتئين(اکثراً آنزيم) است و فاقد هيستون |
داراي پروتئين هاي اکتين يا ميوزين است. | فاقد پروتئين هاي اکتين يا شبه ميوزين |
داراي ميکروتوبول است. | فاقد ميکروتوبول |
کروموزوم هاي نوکلئوپروتئين دارند. | کروموزوم هاي نوکلئوپروتئين ندارند. |
ميتوز و ميوز دارند. | ميتوز ندارند. |
ژنوم آن ها بيش از يک مولکول DNA خطي است. | داراي يک مولکول DNA حلقوي |
ريبوزوم S80 دارند= بزرگتر و پيچيده تر البته در کلروپلاست و ميتوکندري از نوع S70 دارند. | ريبوزوم S70 دارند= کوچکتر و ساده تر |
سانترومر يا کينه توکور دارند. | سانترومر يا کينه توکور ندارند. |
يک يا چند هستک دارند | هستک ندارند. |
داراي کيپه هاي متعدد از يک ژن | از هر ژن يکي دارند. |
همانندسازي در مواضع متعدد يا داراي چندين دوراهي همانندسازي | يک نقطه شروع همانندسازي دارند. و دوجهتي |
سنتز همه زنجيره هاي پلي پپتيدي با متيونين فرميله نشده آغاز مي شود. | سنتز همه زنجيره هاي پلي پپتيدي با متيونين فرميله آغاز مي شود. |
رديف هاگنس (TATA )، راه انداز (پروموتور) RNA پليمراز۲ است که به رديف پرينبو در پروکاريوت ها شباهت دارد. | رديف پرينبو(TATAATG ) در نزديکي نقطه آغاز راه انداز (پروموتور) جاي دارد. |
معمولاً در انتهاي ۵ پريم mRNA کلاهک وجود دارد. | کلاهک يا cap وجود ندارد. |
به دو انتهاي mRNA پروتئين هاي پيوسته متفاوت متصل است. | فاقد پروتئين هاي پيوسته به انتهاي mRNA است. |
اکثراً رديف پلي A بلندي در انتهاي ۳پريم در mRNA داند. | وجود رديف پلي A در انتهاي ۳پريم در mRNA نادر است. |
mRNA منحصراً(مونو سيستروني) يا تک ژني است. | mRNA چندژني(پلي سيستروني) در آنها متداول است. |